Ο μοναδικός ναός λατρείας Αιγυπτιακών Θεοτήτων στην Κρήτη βρίσκεται στη Γόρτυνα

                   

Παρότι, κατά το παρελθόν,  οι αιγυπτιακές θεότητες λατρεύτηκαν σε διαφορετικά σημεία  της Κρήτης η Γόρτυνα είναι η μοναδική γνωστή περιοχή στο νησί όπου λειτούργησε ιερό αφιερωμένο σ’ αυτές.

Πρόκειται για τις αιγυπτιακές θεότητες της Ίσιδας, του Σέραπη και του Ερμή Άνουβη, που βρήκαν στη Γόρτυνα πρόσφορο έδαφος λατρείας μέσα από ένα ναό αφιερωμένο ειδικά σε αυτές.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, το ιερό τους, το οποίο συναντάμε κοντά στο Πραιτώριο και το ναό του Πυθίου Απόλλωνα, αποτελείται από ένα τετράπλευρο σηκό (το κεντρικό σημείο του ναού όπου υπήρχε το άγαλγμα του τιμώμενου θεού ή θεάς), μια στοά στα δυτικά, μια υπόγεια κρύπτη καθαρμών στα νότια και μια δεξαμενή ανατολικά για τις λατρευτικές ανάγκες.

Στη κεντρική κόγχη ήταν στημένο το άγαλμα του Σέραπη και στις πλευρικές τα αγάλματα της Ίσιδος και του Ερμή Άνουβη.

Το ιερό κάηκε περί το 100 μ. Χ ωστόσο ανοικοδομήθηκε πάλι. Η τελευταία οικοδομική φάση του  χρονολογείται στον 1ο με 2ο αι. μ.Χ., σύμφωνα με αφιερωματική επιγραφή.

Αγάλματα από το ναό των Αιγυπτιακών Θεοτήτων της Γόρτυνας μπορείτε να δείτε σε ξεχωριστή αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου.

Μεταξύ αυτών δύο εκπληκτικά της Ίσιδος-Περσεφόνης και του Σέραπη-Πλούτωνα, που ενσωματώνουν στοιχεία από το ελληνικό πάνθεο και το αιγυπτιακό.

Οι μορφές εδώ είναι πλήρως εξανθρωπισμένες. Η Ίσιδα-Περσεφόνη φέρει το αθωρικό σύμβολο στο κεφάλι, το οποίο είχε και φτερά τα οποία έσπασαν, ενώ ξεχωρίζουν οι περίφημοι λυβικοί πλόκαμοι της, (μπούκλες στο μαλλί). Τα ρούχα της έφεραν χρώμα που σήμερα δεν διακρίνεται.

Στο δεξί της χέρι κρατά ένα σείστρο που με τον ήχο της σηματοδοτεί την έναρξη της άμπωτης και της παλίρροιας στο Νείλο ενώ στο αριστερό μάλλον έφερε ένα σκεύος που περιείχε είτε νερό είτε γάλα, ίσως να κρατούσε και το λουρί του Κέρβερου.

Ανάμεσα σε αυτήν και τον Σέραπη, που στο κεφάλι του φέρει  ενσωματωμένο μόδιο (μονάδα μέτρησης σιτηρών), ο Κέρβερος με τις γνωστές αναφορές του στον κάτω κόσμο. Ο Κέρβερος είναι εκείνος που παρά τα αιγυπτιακά σύμβολα των δύο θεοτήτων τους ταυτίζει με τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη. 

Ο Σέραπης, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Κλεάνθη Σιδηρόπουλο ήταν μια τεχνητή θεότητα, δημιούργημα του Πτολεμαίου του Α'.

Η σύνθεση αυτών των δύο αγαλμάτων είναι από τις πιο χαρακτηριστικές του συγκρητισμού, δηλαδή του  συγκερασμού και της συγχώνευσης στοιχείων από διαφορετικές θρησκείες.