Ο βυζαντινός ναός της Ζωοδόχου Πηγής στα Δαμάνια Μονοφατσίου

  

Βγαίνοντας λίγο έξω από τον οικισμό των Δαμανίων, στο Δήμο Αρχανών Αστερουσίων της πρώην επαρχίας Μονοφατσίου, πάνω σε ένα μικρό ύψωμα, συναντάμε το βυζαντινό ναό της Ζωοδόχου Πηγής.

Πρόκειται για κτίσμα της βυζαντινής περιόδου καθώς η αγιογράφηση του έγινε, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το 1399. Τη χρονολόγηση του κατά τη βυζαντινή περίοδο επιβεβαιώνουν και επιμέρους χαρακτηριστικά του όπως το θύρωμα, τα πινάκια και τα απομεινάρια από τα σφενδόνια στο εσωτερικό του.

Βέβαια σήμερα ελάχιστα σπαράγματα από τον τοιχογραφικό του διάκοσμο διακρίνονται αφού για πολλούς αιώνες το κτίσμα του ναού παρέμενε χωρίς στέγη κι έτσι οι καιρικές συνθήκες κατέστρεψαν τις παραστάσεις του.

Η αναστήλωση της Ζωοδόχου Πηγής Δαμανίων ξεκίνησε το 1979 και ολοκληρώθηκε το 1983, οπότε έγινε και η πρώτη θεία λειτουργία, μετά από πάρα πολλά χρόνια.

Σημαντικό ρόλο στο να σταθεί ξανά η εκκλησία όρθια φαίνεται να έπαιξε ο μακαριστός Ευμένιος Γωνιανάκης ο οποίος υπήρξε για πάνω από 30 χρόνια εφημέριος στα Δαμάνια ενώ θήτευσε και ηγούμενος στην κοντινή Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη.

Λένε μάλιστα πως κουβαλούσε πέτρες ακόμα και από τον Επανωσήφη για να μπορέσει να την αναστυλώσει. Οικονομικά την ανακαίνιση στήριξε, όπως αναγράφει μαρμάρινη επιγραφή, ο Δημήτριος και η Αγγελική Ερεζόγλου.

Ωστόσο παρά τις ανακαινιστικές εργασίες των προηγούμενων δεκαετιών ο ναός υπέστη και πάλι φθορές ενώ καταστροφές που τον καθιστούν μη λειτουργικό επέφερε ο σεισμός του Σεπτεμβρίου του 2021.

Έξω από το ναό, ανάμεσα στα ψηλά κυπαρίσσια, υπήρχαν παλιότερα αρκετοί τάφοι ενώ σήμερα σώζεται μόνο ένας.

Δείτε επίσης:

Το παλιό χωριό των Δαμανιών πάνω στο ύψωμα Κεφάλα

Το φράγμα και η όμορφη λίμνη του στα Δαμάνια

Ο παλιός ναός του Τιμίου Σταυρού στα Δαμάνια-Κτίστηκε ως τζαμί κι έγινε εκκλησία

Ο νεώτερος ναός του Τιμίου Σταυρού στα Δαμάνια δίπλα στον παλιό που ήταν τζαμί κι έγινε εκκλησία