Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Λουκίας κοντά στις αρχαιότητες της Πραισού Σητείας

 

Κοντά στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου της Πραισού στη Σητεία και πάνω στον παλιό δρόμο συναντάμε τα ερείπια μιας εκ των πολλών εκκλησιών που λειτούργησαν στην περιοχή κατά την Ενετοκρατία.

Ακριβής εικόνα για τον άγιο ή την αγία στην οποία ήταν αφιερωμένος δεν υπάρχει. Οι περισσότεροι μιλούν για εκκλησία της Αγίας Λουκίας όμως υπάρχει και η άποψη ότι ίσως εκεί να τιμούσαν την Παναγία και μάλιστα τα Γενέθλια της.

Το σίγουρο είναι πως επρόκειτο για ένα μονόχωρο κτίσμα, τοιχογραφημένο, το οποίο προγραμματίζεται να αναστυλωθεί.

Όπως μάθαμε από τον πρόεδρο της κοινότητας της Νέας Πραισού, Νίκο Κοκκινάκη, χρήματα έχουν διασφαλισθεί αλλά θα πρέπει στην περιοχή να προηγηθεί ανασκαφή και στη συνέχεια να "αναστηθεί" ο παλιός ναός.

Τα ερείπια της Αγίας Λουκίας βρίσκονται σε απόσταση περίπου 50 μέτρων από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου της Πραισού, πάνω στο δρόμο.

Η εκκλησία είναι ξεκάθαρο πως έφερε τοιχογραφικό διάκοσμο κι αν παρατηρήσει κανείς τους μισογκρεμισμένους τοίχους της θα δει πάνω στις πέτρες υπολείμματα από τα χρώματα τους.

Μάλιστα για το κτίσιμο της φέρεται πως αξιοποιήθηκε δομικό υλικό σε δεύτερη χρήση, προερχόμενο από τον αρχαιολογικό χώρο.

Από το ναό της Αγίας Λουκίας σώζεται τμήμα του Ιερού Βήματος, και σε καλύτερη κατάσταση ο νότιος τοίχος.

Ο οικισμός Πρασοί

Ο Ερρίκος Π. Σκουλούδης στο βιβλίο του «Δημώδεις παραδόσεις, θρύλοι, ιστορίες, αρχαίοι μύθοι, παραμύθια από την περιοχή Πραισού Σητείας και την ευρύτερη περιφέρεια της» αναφέρει πως δίπλα στο λόφο, όπου συναντάμε τις αρχαιότητες της Πραισού, υπήρχε ένας οικισμός, ερειπωμένος πλέον, που ονομαζόταν Πρασοί. Στον οικισμό αυτό κατοικούσαν κατά την Ενετοκρατία άρχοντες αλλά και μικτός πληθυσμός από καθολικούς και ορθόδοξους.

Το 1671, δυο χρόνια αφότου η Κρήτη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών, στην απογραφή του Κιοπρουλού, δεν αναφέρεται κανένας κάτοικος και φέρεται ο οικισμός να είχε ήδη ερημώσει.

Σήμερα σε αυτή την περιοχή είναι ορατά τα ερείπια τριών εκκλησιών ενώ οι αρχαιολόγοι αναγνωρίζουν και τα ερείπια μιας ακόμα.

Η μεγαλύτερη και καλύτερα σωζόμενη είναι η Παλαιοεκκλησά αφιερωμένη, σύμφωνα με τις σωζόμενες πληροφορίες από τον βαβελιανό Οθωμανό Μακρή, στον Άγιο Μάρκο, αν και υπάρχουν παραδόσεις που αναφέρουν πως ήταν αφιερωμένη στους Άγιους Πάντες ή στην Παναγία.

 Οι άλλες δυο εκκλησίες, που είναι ορατά τα ερείπια τους σήμερα, ήταν αφιερωμένες στον Ευαγγελιστή Λουκά και στην Αγία Λουκία, ή την Παναγία, όπως επισημάναμε παραπάνω.

Ανάμεσα στα ερείπια αυτών των εκκλησιών περνούσε παλιά ο δρόμος που συνέδεε τη Σητεία με τα χωριά της περιοχής και το Οροπέδιο των Αρμενοχαντράδων.

 Όπως περιγράφει ο κ. Σκουλούδης, ήταν το πέρασμα για όσους ήθελαν να μετακινηθούν από και προς τη Σητεία.