Το Οροπέδιο του Ομαλού Χανίων: Τόπος συνάντησης ορειβατών και βοσκών

 

Κρυμμένο ανάμεσα σε ψηλές κορυφές των Λευκών Ορέων βρίσκεται το περίφημο Οροπέδιο του Ομαλού, ο τόπος συνάντησης 3 εκ των 5 πρώην επαρχιών των Χανίων, εκείνων της Κυδωνίας, των Σφακίων και του Σελίνου.

Πανέμορφο κάθε εποχή του χρόνου αλλά και τραγουδισμένο εξαιτίας του ρόλου που έπαιξε την περίοδο που οι Κρήτης επαναστάτησαν εναντίον των Οθωμανών καθώς και μεταγενέστερα, όταν οι Γερμανοί πάτησαν πόδι στο νησί. Η παράδοση αναφέρει πως πολύ παλιά το Οροπέδιο ήταν μια τεράστια λίμνη που όμως ρούφηξε το νερό της το σπηλαιοβάραθρο Χώνος κι έτσι σιγά σιγά απόκτησε την εικόνα που διατηρεί ως τις μέρες μας.

Σήμερα το Οροπέδιο του Ομαλού φιλοξενεί τουριστικές μονάδες 12μηνης λειτουργίας αφού τα βουνά που το περιτριγυρίζουν αποτελούν βασικές επιλογές ορειβασίας για τους λάτρεις του είδους ενώ από τη θέση του που ονομάζεται Ξυλόσκαλο, στα 1.250 μέτρα, ξεκινά το μονοπάτι του φαραγγιού της Σαμαριάς με κατάληξη την Αγία Ρουμέλη.

Απέναντι από το Ξυλόσκαλο, επιβλητικός διεκδικεί το μερίδιο του στην ομορφιά του άγριου τοπίου των Λευκών Ορέων αλλά και του μύθου του Κρηταγενούς Δία ο Γκίγκιλος (σαθρός) που ορθώνεται στα 2.080 μέτρα. Δυτικά του οι κορυφές της Αγκαθωπής (1.768 μ.) και το Ψιλάφι (1.984 μ.)

Νοτιανατολικά του Οροπεδίου, ξεκινά το μονοπάτι που οδηγεί στο ορειβατικό καταφύγιο  Καλλέργη, στα 1.680 μέτρα ύψος, με τη μαγευτική θέα.

Δεξιά στο Οροπέδιο του Ομαλού βλέπουμε το σπηλαιοβάραθρο Χώνος ή του Τζανή. Λειτούργησε ως λημέρι κατά την Τουρκοκρατία του οπλαρχηγού  Τζανή Μάρκου.

Απέναντι ακριβώς από το σπήλαιο, πάνω σε μικρό ύψωμα, είναι κτισμένος ο Πύργος και η εκκλησία του σπουδαίου οπλαρχηγού Χατζημιχάλη Γιάνναρη, του επαναστάτη από τους Λάκκους. Πίσω από τον πύργο βρίσκεται και ο τάφος του.

 Για την ιστορία ν' αναφέρουμε πως ο Χατζημιχάλης Γιάνναρης διετέλεσε βουλευτής και μέλος της κυβέρνησης της Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας ενώ ήταν εκείνος που την 1η Δεκεμβρίου του 1915 παρέδωσε τη σημαία στον βασιλιά για να την υψώσει στο φρούριο του Φιρκά, σηματοδοτώντας έτσι την επίσημη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Ο Γκίγκιλος, ένα βουνό θρύλος

Το Οροπέδιο του Ομαλού και οι παρυφές του είναι ακόμα σημείο με έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα. Εκεί, όπως μάθαμε, έχουν τα κοπάδια τους και βόσκουν σχεδόν 80 βοσκοί, από τον Απρίλιο μέχρι το Νοέμβριο, οπότε το χιόνι σκεπάζει τα πάντα και πρέπει να μετακινηθούν.

Τα σπίτια που βλέπουμε στον Ομαλό είναι λιγοστά αφού πλέον έχει μετατραπεί σε τουριστικό προορισμό και τη θέση των όποιων μόνιμων κατοίκων έχουν πάρει οι άνθρωποι που λειτουργούν σχεδόν όλο το χρόνο τις μικρές τουριστικές μονάδες.

Παλαιότερα εκεί υπήρχαν καλλιέργειες κηπευτικών και σιτηρών όμως πλέον από καλλιέργειες βλέπουμε μόνο εκείνες της μηλιάς και της αχλαδιάς καθώς και κάποια αρωματικά φυτά. Επίσης στην περιοχή ανθεί η μελισσοκομία. Την περίοδο της Κατοχής ο τόπος αυτός φιλοξένησε κι ένα μικρό αεροδρόμιο.