Το Φρούριο της Αγίας Ρουμέλης στο ύψωμα Πίσκοπος

 

Αριστερά κοιτώντας την έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς στέκει επιβλητικό πάνω στο ύψωμα που ονομάζεται Επίσκοπος ή Πίσκοπος, με βάση την τοπική διάλεκτο, το Φρούριο της Αγίας Ρουμέλης.

Μπορεί να χαρακτηρίζεται ως οθωμανική κατασκευή του 19^ου αιώνα ωστόσο οι πληροφορίες των ντόπιων αναφέρουν πως εκεί προϋπήρχε, από την Ενετοκρατία φρούριο, το οποίο όταν η Κρήτη πέρασε στα χέρια των Οθωμανών ανακατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες του στρατού τους.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σε μέγεθος κτίσμα, αρκετά καλοδιατηρημένο με πολλές πολεμίστρες, απ' όλες τις πλευρές του, και μεγάλες αίθουσες με τζάκια και φούρνους για τις ανάγκες των στρατιωτών που διέμεναν εκεί.  Ένας τετράγωνος προμαχώνας βρίσκεται στη δυτική πλευρά του και δύο κυκλικοί πύργοι στη ΒΔ και ΒΑ γωνία του. Πίσω του, από την πλευρά του φαραγγιού της Σαμαριάς, έφτιαξαν και μια μεγάλη στέρνα για τη συγκέντρωση βρόχινου νερού.

Βέβαια η ελληνική κακή συνήθεια της χάραξης συνθημάτων πάνω στο μνημείο, δεν απουσιάζει ούτε από το φρούριο της Αγίας Ρουμέλης, προκαλώντας απογοήτευση καθώς μαρτυρά απουσία σεβασμού σε κτίσματα που δεν μπορούν να φτιαχτούν εκ νέου και είναι ζωντανοί μάρτυρες της ιστορίας του τόπου.

Οι Οθωμανοί λοιπόν θέλησαν μέσα από το φρούριο αυτό να αποκτήσουν εποπτεία σε όλη την περιοχή και κυρίως προς την πλευρά του φαραγγιού της Σαμαριάς, όπου είχαν τα λημέρια τους οι επαναστάτες Κρητικοί.

Για να διασφαλίσουν την βέλτιστη εποπτεία της διάβασης προς το Σέλινο έφτιαξαν άλλους τρείς κουλέδες στην Αγία Ρουμέλη στις θέσεις Σκοτεινή, Αγγελόκαμπο και Σιδέρη ενώ ένας τέταρτος, αυτός της Τρυπητής, γαντζωμένος πάνω στο βράχο, συμπλήρωνε τα σημεία ελέγχου στη νότια πλευρά του νόμου Χανίων.

Οι κουλέδες αυτοί μαζί με το φρούριο του Πίσκοπου επικοινωνούσαν οπτικά μεταξύ τους  καθώς και με τους κουλέδες του Αγίου Ιωάννου και της Ανώπολης.

Για να φθάσει κανείς ως το φρούριο της Αγίας Ρουμέλης μπορεί είτε να ακολουθήσει το ανηφορικό και απότομο, σε σημεία του, μονοπάτι πάνω ακριβώς από τον Οικισμό της Αγίας Ρουμέλης, δίπλα ακριβώς από το βυζαντινό ναό της Παναγίας είτε να μεταβεί στην απόληξη του φαραγγιού της Σαμαριάς, εκεί όπου βρίσκεται το κοιμητήριο, και να ακολουθήσει ένα πιο καλοσχηματιασμένο και δροσερό μονοπάτι από την πίσω πλευρά του φρουρίου. Αυτό το μονοπάτι είναι περισσότερο ασφαλές.

Η θέα από εκεί ψηλά προς τη θάλασσα, τον οικισμό της Αγίας Ρουμέλης, το φαράγγι της Σαμαριάς και το παλιό χωριό της Αγίας Ρουμέλης, είναι το κάτι άλλο. Όταν ο καιρός είναι καθαρός φαίνεται ξεκάθαρα και η Γαύδος.

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του Γιάννη Γ. Χριστάκη «Ιστορικά Οχυρωματικά Μνημεία της Κρήτης 330 μ. Χ.-1898, Ιστορική Θεώρηση)

Ανοικτή δεξαμενή νερού πίσω από το φρούριο