Ο Τίμιος Σταυρός της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πρέβελη-Ένα πολύτιμο κειμήλιο με ιστορία

 

Ένα από τα πολυτιμότερα κειμήλια που φυλάσσονται στην Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πρέβελη είναι και το μεγάλο τμήμα από τον Τίμιο Σταυρό που έφερε από την Κωνσταντινούπολη ο ηγούμενος της, ο μακαριστός Εφραίμ, όταν μετέβη στην Πόλη και συγκεκριμένα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να ανυψώσει τη Μονή σε Σταυροπηγιακή ώστε να έχει προνόμια και προστασία στην περιουσία της.

Ο ηγούμενος Εφραίμ ήταν γιός του ιερέα Αλεβίζου Πρέβελη και γεννήθηκε την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Επί των ημερών του αγοράστηκαν μεγάλες εκτάσεις γης και άρχισε να διαμορφώνει το μοναστηριακό συγκρότημα του Κάτω Μοναστηριού, δηλαδή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, κοντά το Μέγα Ποταμό στην περιοχή Πρέβελη.

Ήταν ο Ηγούμενος εκείνος που μετέτρεψε το μοναστήρι σε Κοινόβιο όπου κανείς μοναχός δεν είχε δικά του χρήματα ή περιουσία κι όλοι εργάζονταν μόνο για το καλό της Μονής. Όταν υπήρχε φαγητό όλοι έτρωγαν κι όταν δεν υπήρχε όλοι πεινούσαν. Η τράπεζα του ήταν ανοικτή για όλους, μέσα κι έξω από το Μοναστήρι, και το σύστημα που εφάρμοσε έφθασε τη φιλοξενία του Πρέβελη στο μέγιστο βαθμό ώστε να λένε γι αυτό:  «Στα μοναστήρια τρώνε μα δεν παίρνουνε μα στου Πρέβελη και τρώνε και παίρνουνε».

Ο Εφραίμ λοιπόν έφερε στο Μοναστήρι το Θαυματουργό Σταυρό που σήμερα φυλάσσεται σε ειδική προθήκη μέσα στο καθολικό του.

Το Τίμιο Ξύλο βρίσκεται στην κρυστάλλινη βάση του Σταυρού. Ο ίδιος ο Σταυρός είναι ορειχάλκινος με ύψος 57 εκατοστά  ενώ στολίζεται σε όλη την περίμετρο του με μίσχους και αμυγδαλόσχημα πρόσθετα τμήματα καθώς και με πολύτιμες πέτρες και κρύσταλλα χρωματιστά. Οι δυο όψεις του φέρουν σε ανάγλυφες παραστάσεις τη Σταύρωση και τη Βάπτιση του Χριστού.

Όσοι πιστοί έχουν περάσει από το Μοναστήρι γνωρίζουν  τα θαύματα του Τιμίου Σταυρού Πρέβελη και το γεγονός πως κανείς ποτέ δεν κατάφερε να τον απομακρύνει από εκεί.

Λέγεται πως πολλοί ασθενείς, και ειδικά πάσχοντες από οφθαλμικές παθήσεις, έχουν ακουμπήσει το Σταυρό κι έχουν βρει την υγειά τους ξανά.

Τι συνέβη όταν έπεσε στα χέρια Οθωμανών

Σύμφωνα με την παράδοση, στη μάχη των Αμουργελών το Πρεβελιώτικο Σώμα, υπό το Γεώργιο Τσουδερό και το μοναχό Μισαήλ Παγώνη, πολέμησε γενναία αλλά δυστυχώς ο Τίμιος Σταυρός που είχαν πάρει μαζί τους για να εμψυχώσει τους στρατιώτες έπεσε στα χέρια των Οθωμανών.

Ο Καθηγούμενος τότε της μονής, Νείλος Μοσχοβίτης, έκανε άπειρα ταξίδια και τεράστια προσπάθεια να τον βρει ξανά, χωρίς αποτέλεσμα.

 Η Μονή είχε βυθιστεί στο πένθος και όλοι προσεύχονταν για την επιστροφή του. Οι Οθωμανοί όμως είχαν πουλήσει το Σταυρό στο λιμάνι του Ηρακλείου σε Γενοβέζους τυχοδιώκτες. Εκείνοι τον ανέβασαν στο πλοίο και ξεκίνησαν το ταξίδι τους. 

Όταν όμως το σκάφος έφτασε στη θάλασσα κοντά στη Μονή Πρέβελη σταμάτησε απότομα χωρίς να μπορούν να εντοπίσουν κάποια βλάβη.  Αναγκάστηκαν να προσεγγίσουν το Μοναστήρι για να πάρουν τρόφιμα και νερό, και είπαν στους μοναχούς τι συνέβη.

Τότε όλοι κατάλαβαν το λόγο που το ταξίδι δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Έτσι παρέδωσαν το Σταυρό στη Μονή Πρέβελη και έτσι μπόρεσαν να αποπλεύσουν κανονικά για τον προορισμό τους.

Σε ιστορικό σημείωμα της μονής αναφέρεται κι άλλη μια παράξενη ιστορία. Επί ηγουμενίας Μερκουρίου μεταφέρθηκε η έδρα της Μονής στο μετόχι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου και μαζί της και ο Σταυρός. 

Το 1819 όμως ενέσκηψε πανώλη στη Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου που αποδόθηκε στη μεταφορά του Σταυρού εκεί. Έτσι τόσο ο Σταυρός όσο και η έδρα της Μονής επέστρεψαν και πάλι στη Μονή του Θεολόγου.

Η αρπαγή από τους Ναζί

Ακόμα κατά τη Γερμανική Κατοχή, και συγκεκριμένα στις 28 Αυγούστου 1941, οι ναζί αιχμαλώτισαν μοναχούς του Πρέβελη και λεηλάτησαν τη Μονή επειδή βοηθούσε ανθρώπους που τους πολεμούσαν. 

Φεύγοντας από κει οι Γερμανοί πήραν και το Σταυρό. Περνούσαν οι μέρες και κάποια στιγμή παραμονές της γιορτής του Τιμίου Σταυρού ένας χωροφύλακας από τα Χανιά παρέδωσε σε μοναχό  του Μοναστηριού ένα δέμα που είχε μέσα το Σταυρό. 

Όπως περιέγραψε  ο χωροφύλακας, οι Γερμανοί δε βρήκαν κανένα να τον πουλήσουν σε Ρέθυμνο και Χανιά και αποφάσισαν να τον πάρουν μαζί τους στο Μάλεμε κι από εκεί με στρατιωτικό αεροσκάφος να τον πάνε Γερμανία.

Το αεροσκάφος όμως δεν μπορούσε με τίποτα να απογειωθεί . Δοκίμασαν δεύτερο αεροπλάνο και μετά τρίτο, όλα μόλις έβαζαν μέσα το Σταυρό σταματούσαν να λειτουργούν. Οι Γερμανοί κατάλαβαν πως ο Σταυρός έκρυβε μια ανώτερη δύναμη κι έτσι τον επέστρεψαν πίσω κακήν κακώς.

 

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το Προσκυνητάριο της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πρέβελη)