Ο ερειπωμένος αγροτικός οικισμός της Κάτω Μυλωνιάς στα ορεινά του Καβουσίου Ιεράπετρας

 

Στα ορεινά του Καβουσίου και λίγο πριν συναντήσουμε τους ερειπωμένους οικισμούς Τσαμάντη και Δρακαλεύρι, μέσα σε μια ρεματιά, βλέπουμε την Κάτω Μυλωνιά.

Ήταν κι εκείνη, πριν από κάμποσες δεκαετίες, ένας μικρός εποχιακός, αγροτικός οικισμός, σ’ ένα τόπο με πλούσιες πηγές νερού και πολλά αμπέλια και κήπους.

 Στην άκρη του αγροτικού δρόμου ξεχωρίζει, δίπλα στις μαυρομουρνιές, τα πλατάνια και τις συκιές, ένας παλιός νερόμυλος ενώ το εκτεταμένο κανάλι που οδηγούσε το νερό από τις πηγές της περιοχής προς τα χαμηλά ξεχωρίζει ανάμεσα στα ερειπωμένα σπίτια.

Δεν ήταν η Κάτω Μυλωνιά ένας μεγάλος οικισμός. Λίγα αγροτόσπιτα υπήρχαν μόνο και μόνο για να στεγάζουν τους ανθρώπους που διατηρούσαν περιουσία στο σημείο κι έπρεπε να περνούν μέρες εκεί για να τη φροντίζουν και να κάνουν τη συγκομιδή.

Οι άδειες σήμερα αναβαθμίδες, στα πλάγια της ρεματιάς, με τις ξερολιθιές στην άκρη τους μαρτυρούν τα σημεία όπου είχαν αναπτύξει τις καλλιέργειες τους. Αν μάλιστα κανείς προσέξει και τα ίδια τα ερειπωμένα σπίτια, που σχεδόν όλα διαθέτουν στεγασμένα πατητήρια, τότε καταλαβαίνει και ποια ήταν η βασική καλλιέργεια στην Κάτω Μυλωνιά.

Τα αμπέλια ζούσαν εκείνες τις εποχές τους κατοίκους του Καβουσιού, αφού τουρισμός δεν υπήρχε ενώ η καλλιέργεια ελιάς δεν κυριαρχούσε. Όπου υπήρχε λίγο χώμα φύτευαν αμπέλι.

Σε όλους τους αγροτικούς οικισμούς γύρω από το Καβούσι τα πατητήρια μέσα στα σπίτια αφθονούν. Στην Κάτω Μυλωνιά βλέπουμε και τις τρύπες πάνω από τις στέγες απ’ όπου έριχναν τα σταφύλια μέσα στα πατητήρια.

Όλα αυτά ερήμωσαν κάπου στη δεκαετία του 1970. Τότε ανοίχθηκαν, όπως μας είπε ο Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης, οι γεωτρήσεις στον κάμπο του Καβουσίου και δεν ήταν πλέον αναγκαίο το νερό από τις πηγές στα ορεινά. Εκείνη την περίοδο φυτεύτηκαν μαζικά και οι ελιές σε χαμηλότερα υψόμετρα και σταδιακά εγκαταλείφθηκαν τα αμπέλια. Μετά ήλθε και ο τουρισμός ενώ κάπου μέσα στη δεκαετία του 1960 είχαμε και τη μετανάστευση για αναζήτηση καλύτερων συνθηκών ζωής.

Κάπως έτσι έσβησε η ζωή και από την Κάτω Μυλωνιά κι έμειναν τα ερειπωμένα πέτρινα σπίτια και ο νερόμυλος μάρτυρες του ανθρώπινου μόχθου και μιας ζωής με στερήσεις.

Δείτε επίσης

Στον οικισμό Τσαμάντη στα ορεινά του Καβουσίου-Δεν έχει μόνιμους κατοίκους αλλά έχει ζωή

Ο ναός του Αγίου Νικήτα του Τσαμάντη στα ορεινά του Καβουσίου

Δρακαλεύρι: Ένας έρημος αλλά εντυπωσιακός οικισμός στα ορεινά του Καβουσίου

Στεγασμένο πατητήρι

Το κανάλι νερού

Ότι απέμεινε από το νερόμυλο