Αρχαία Τάρρα: Η ακμαία πόλη που υπήρχε στη θέση της σημερινής Αγίας Ρουμέλης

               

         

Η αρχαία Τάρρα ήταν μια ισχυρή πόλη που αναπτύχθηκε στην έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς προς το Λιβυκό πέλαγος, ανατολικά και δυτικά της εκβολής του ανώνυμου ποταμού που τον διασχίζει, κοντά στη σημερινή Αγία Ρουμέλη.

Ο «Σταδιασμός της μεγάλης Θαλάσσης» την τοποθετεί ανάμεσα στις πόλεις, Ποικιλάσσιο και Φοίνικα σε απόσταση εξήντα σταδίων από κάθε μια.

Η παλαιότερη περιγραφή για τον αρχαίο οικισμό οφείλεται στον φραγκισκανό μοναχό Christoforo Buondelmonti που επισκέφτηκε την νοτιοδυτική Κρήτη το 1415. Αργότερα, το 1837, ο Άγγλος περιηγητής R. Pashley ταύτισε την ίδια θέση με την αρχαία Τάρρα.

Σύμφωνα με τον Παυσανία στην Τάρρα κατέφυγαν για εξαγνισμό ο Απόλλων και η Άρτεμις μετά τον φόνο του Πύθωνα στους Δελφούς.

Στην οικία του ιερέα Καρμάνορα, ο Απόλλων ερωτεύτηκε τη νύμφη Ακακκαλίδα και από την ένωσή τους προήλθαν οι ιδρυτές της Ελύρου, Φυλακίδης και Φίλανδρος.

Η πόλη αναφέρεται επίσης ως θρησκευτικό κέντρο των Δωριέων με κύρια λατρεία του Απόλλωνα Ταρραίου.

Η Τάρρα, ως η ισχυρότερη πόλη της περιοχής ήλεγχε πιθανότατα οικονομικά και θεσμικά όλους τους μικρούς οικισμούς που είχαν αναπτυχθεί εντός του Δρυμού της Σαμαριάς.

Κατά την ελληνιστική περίοδο έκοψε δικό της νόμισμα με μέλισσα στον εμπροσθότυπο και κεφαλή κρητικού αιγάγρου στον οπισθότυπο.

Τον 3ο αιώνα π.Χ συμμετείχε με την Υρτακίνα, τη Λισό, την ΄Ελυρο, τη Συία και το Ποικιλάσσιο στο «Κοινό των Ορείων», σημαντική συμπολιτεία αυτόνομων κρητικών πόλεων, η ίδρυση της οποίας επισφραγίστηκε με την κοπή κοινού νομίσματος.

Ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή αυτή πραγματοποιήθηκαν το 1959 και το 1970.

Στην πρώτη ερευνα, στα ανατολικά του ποταμού, αποκαλύφθηκαν κυρίως τάφοι της κλασικής και της ελληνιστικής περιόδου, που περιείχαν πήλινα αγγεία και ασημένια κοσμήματα.

Ερευνήθηκε επίσης ένας οικιστικός πυρήνας της αρχαίας πόλης  και οχυρωματικά έργα.

Στη δεύτερη ανασκαφική έρευνα στη θέση Γιαλός, δυτικά του ποταμού, εκεί όπου τελικά ανοικοδομήθηκε ο σύγχρονος οικισμός της Αγίας Ρουμέλης αποκαλύφθηκαν ταφικοί πύθοι του 7^ου και 6^ου αιώνα π. Χ καθώς και τάφοι της ελληνιστικής περιόδου και της ρωμαϊκής.

Συγκεντρώθηκε έτσι μεγάλος αριθμός πήλινων ευρημάτων αγγείων και ειδωλίων, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν κρητικές πυξίδες και εξάλειπτρα της ελληνιστικής περιόδου.

Ενδιαφέροντα στοιχεία προέκυψαν για τα ταφικά έθιμα της πόλης καθώς στους τάφους υπήρχαν καμένα αγγεία και υπολείμματα καρπών, συνήθεια που συνδέεται με τελετουργίες πριν τιμήν των νεκρών, μνημόσυνα εκείνης της εποχής.

Κατά τη διάρκεια μιας τέτοια τελετής είχαν σπάσει μια εντυπωσιακή οινοχόη που βρέθηκε μέσα σε παχύ στρώμα στάχτης.

Τα ευρήματα αυτών των τάφων πιστοποίησαν την οργανωμένη κατοίκηση στην περιοχή από τα τέλη του 8^ου ή τις αρχές του 7^ου αιώνα π. Χ.  Η μελέτη τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η Τάρρα, κατά την αρχαϊκή εποχή, είχε εμπορικές επαφές με περιοχές της νοτιοκεντρικής Κρήτης, με το Ανατολική Αιγαίο, τη Ρόδο, την Κόρινθο και την Αττική. Σημαντικές ήταν οι σχέσεις ήδη από τον 6^ο αιώνα π.Χ και με πόλεις της βόρειας Αφρικής, όπως η Ταύχειρα της Κυρηναϊκής και η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Στο δίκτυο των θαλάσσιων δρόμων που ακολουθούσαν τα εμπορικά φορτία από και προς τη βόρεια Αφρική λειτουργούσε η Τάρρα ως ενδιάμεσος σταθμός.

Μεταξύ του 3^ου ή 4^ου αιώνα μ. Χ προσδιορίζεται η εποχή κατά την οποία η πόλη σταδιακά εγκαταλείπεται, πιθανότατα λόγω μεταβολής των εμπορικών δρόμων που ενίσχυαν αιώνες την οικονομία της.

Η Τάρρα διέθετε και λιμενικές εγκαταστάσεις που σήμερα δεν σώζονται.Πρέπει να καταστράφηκαν από τους μεγάλους σεισμούς που έπληξαν την ανατολική Μεσόγειο κατά την όψιμη αρχαιότητα, ιδιαίτερα αυτόν του 365 μ. Χ που οδήγησαν στην ανύψωση της Κρήτης από 3,5 μέχρι και 8 μέτρα, κατά τόπους. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η ακτογραμμή στην Αγία Ρουμέλη υπολογίζεται ότι ανυψώθηκε μέχρι και 6 μέτρα.

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού και την αρχαιολόγο Κατερίνα Τζανακάκη)

Δείτε επίσης:

Αγία Ρουμέλη, αγκαλιά με τη θάλασσα και το πιο επιβλητικό φαράγγι της Κρήτης

Το Φρούριο της Αγίας Ρουμέλης στο ύψωμα Πίσκοπος

Η Παναγία στην Αγία Ρουμέλη-Κτισμένη μέσα σε παλαιοχριστιανική βασιλική και πάνω σε αρχαίο ναό