Λαγός: Το όμορφο χωριό που ερήμωσε και τώρα ετοιμάζεται ν' αποκτήσει ξανά ζωή

 

Βόρεια του Καστελίου, αμέσως μετά τη Μονή Καλέργη και σε υψόμετρο 400 μέτρων, βρίσκεται ο Λαγός, ένας όμορφος οικισμός, μέσα στο πράσινο, που πέρασε από την ακμή στην παρακμή, εγκαταλείφθηκε και τώρα σταδιακά φαίνεται να αποκτά και πάλι ζωή.

Την ονομασία του την οφείλει στον πρώτο οικιστή του, το Θωμά Λαγό του ποτέ Γεωργιλά, ο οποίος κατοίκησε την περιοχή τον 16^ο αιώνα. Παρότι δεν αναφέρεται ο οικισμός στις ενετικές απογραφές, σίγουρα είχε ζωή εκείνη την περίοδο και το μαρτυρά τόσο η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που συναντάμε εντός του χωριού, όσο και το γεγονός του ότι στην τουρκική απογραφή του 1671 καταγράφεται ως Lagu με 4 χαράτσια.

Πριν από λίγες δεκαετίες το χωριό εγκαταλείφθηκε καθώς άλλοι μεγάλοι οικισμοί προσέλκυσαν τους λιγοστούς κατοίκους που είχαν απομείνει. Η δυσκολία πρόσβασης, μια που ο Λαγός δεν διέθετε καλό δρόμο αλλά και η γενικότερη απομόνωση του, συνετέλεσαν ώστε να επιλέξουν να φύγουν οι τελευταίοι κάτοικοι του. Και δεν ήταν μόνο αυτοί οι λόγοι δεδομένου οτι ούτε ηλεκτρικό ούτε τρεχούμενο νερό δεν διέθεταν στα σπίτια. Το νερό το κουβαλούσαν από δυο πηγάδια που υπήρχαν μέσα στον οικισμό. 

Οι κάτοικοι στο Λαγό ήταν αγρότες και κτηνοτρόφοι. Η ζωή τους όμως δεν ήταν εύκολη. Κι εδώ, όπως σε πολλά άλλα χωριά της Κρήτης, τα ζώα προμήθευαν με μαλλί τις οικογένειες και μέσα από μια μακρά διαδικασία οι γυναίκες έφτιαχναν τα ρούχα που χρειαζόταν παιδιά και ενήλικες. Ακόμα και το χωματόδρομο που ένωνε το Λαγό με το Καστέλι οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί τον έφτιαξαν με πολύ κόπο σπάζοντας τις πέτρες, ίσα για να περνούν με τα ζώα τους και αργότερα με ένα φορτηγό που είχε ένας από τους κατοίκους και λειτουργούσε και ως ταξί της εποχής. Μετέπειτα, με μηχανήματα, διανοίχθηκε κι ένας συντομότερος δρόμος που συνδέει το Λαγό με τον Άγνο.

Ο Λαγός υπήρξε τα χρόνια της Κατοχής ένα ασφαλές καταφύγιο για πολλούς Καστελιανούς που ήθελαν να αποφύγουν βομβαρδισμούς, επιτάξεις κι άλλες ταραχές. Οι Λαγουδιανοί τους φιλοξενούσαν, τους έκρυβαν, όταν ήταν αναγκαίο, και με τα παιδιά τους τους τροφοδοτούσαν με φαγητό και νερό στις κρυψώνες.

Ωστόσο οι τελευταίοι κάτοικοι που έφυγαν από εκεί αλλά και οι κληρονόμοι τους ποτέ δεν ξέχασαν τον Λαγό κι όχι μόνο αυτοί αλλά και άνθρωποι από τη γύρω περιοχή που είδαν το μικρό αυτό οικισμό ως ευκαιρία να φτιάξουν εκεί τις ζωές τους τώρα που το αεροδρόμιο του Καστελίου θα προκαλέσει προβλήματα σε αρκετά χωριά, πέριξ του αεροδιαδρόμου του.Έτσι αγόρασαν παλιά σπίτια, τα αναπαλαιώνουν και σε λίγα χρόνια η εικόνα στον τόπο αυτό θα είναι πολύ διαφορετική.

Ήδη ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για να ζωντανέψει το χωριό, όπου τώρα μπορεί κανείς να μη μένει μόνιμα αλλά καθημερινά, και ειδικά τα Σαββατοκύριακα, πηγαίνουν όσοι διαθέτουν σπίτια για να τακτοποιήσουν πράγματα, να οργανώσουν τα πανηγύρια τους, να κάνουν τα μνημόσυνα των δικών τους ανθρώπων αλλά και να βρεθούν με τις παρέες τους.

Ο Λαγός διαθέτει ένα ιδιαίτερα δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο που κάνει μικρά θαύματα στο χωριό. Διατηρεί τις εκκλησίες του σε καλή κατάσταση, έχει φτιάξει μνημείο για τους πεσόντες στους πολέμους ώστε να τους τιμά σε ετήσια βάση, έχει μετατρέψει το παλιό κτίριο του σχολείου σε χώρο εκδηλώσεων ενώ εκδίδει ακόμα και περιοδικό με τα νέα του Λαγού και φυσικά την ιστορία του.

Σιγά σιγά αποκαθιστά και το δρόμο, που συνδέει το Λαγό με το Καστέλι, πιέζοντας και πετυχαίνοντας να ενταχθεί σε πρόγραμμα για να διαπλατυνθεί και ασφαλτοστρωθεί. Ήδη τα έργα προχωρούν.

Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1996 με πρωτοβουλία του Γιώργου Τσολάκη. Τότε άρχισαν να επισκευάζονται τα πρώτα σπίτια, μπήκαν βρύσες σε αυτά και ήλθε το ηλεκτρικό ρεύμα.

Ο Λαγουδιανός Περίπατος

Από το 2018 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λαγού οργανώνει το Λαγουδιανό Περίπατο, μια διαδρομή στη φύση και τις ομορφιές της περιοχής με αφετηρία το γήπεδο Καστελίου και κατάληξη στο Λαγό, όπου προσφέρεται στους συμμετέχοντες κέρασμα και αναμνηστικά.

Ένδεκα σταθμούς της τοπικής ιστορίας περιλαμβάνει ο Λαγουδιανός Περίπατος, σε μια διαδρομή 6,5 χιλιομέτρων με πλούσιο παρελθόν. Ειδικότερα οι συμμετέχοντες περνούν και γνωρίζουν: το Μέγαρο Χελλάου, τα Μαγειρεία της Αγγλικής Αποστολής, το βυζαντινό ναό του Αγίου Ισιδώρου, τη Μάντρα των Κουντήδων, την Ιερά Μονή Καλλέργη, το Λαξευμένο Βράχο, το Χοντρό Χαράκι, το Ναό της Αγίας Τριάδας, το Δημοτικό Σχολείο Λαγού, το Ηρώο Πεσόντων, και το Ναό του Αγίου Γεωργίου.

Δείτε επίσης:

Το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στον οικισμό Λαγός κοντά στο Καστέλι Πεδιάδος