Μάρε: Το ύψωμα πάνω από τη Ζήρο με την υπέροχη θέα και το ερειπωμένο γερμανικό φυλάκιο

 

Πάνω από τη Ζήρο Σητείας βρίσκεται ένα ύψωμα με απέραντη θέα προς τη θάλασσα αλλά και προς ένα μεγάλο κομμάτι της πρώην επαρχίας Σητείας. Μάλιστα όταν ο καιρός είναι καλός επιτρέπει να δει κανείς από εκεί μέχρι την Κάρπαθο και την Κάσο.

Οι ντόπιοι ονομάζουν την περιοχή Μάρε με το τοπωνύμιο να φαίνεται λατινογενές  καθώς στην ιταλική γλώσσα μάρε σημαίνει θάλασσα.

Και μπορεί το Μάρε Σητείας να είναι πάνω σε βουνό αλλά ανεβαίνοντας εκεί ψηλά και βλέποντας τη θάλασσα τόσο καθαρά στο βάθος, με το Κουφονήσι, τον Ξερόκαμπο και ένα μεγάλο κομμάτι της παραλιακής ζώνης της Σητείας, νιώθεις σαν να την έχει σχεδόν στα πόδια σου.

Στην περιοχή αυτή ο ΟΑΣ Σητείας έχει εγκαταστήσει από το 2021 δυο ανεμογεννήτριες ενώ προϋπήρχε από το 1993 άλλη μια. Απέναντι απ’ αυτές λειτουργεί ένας σύγχρονος αεροφάρος.

Εκείνο ωστόσο που προκαλεί το ενδιαφέρον, σε όποιον επισκεφθεί το Μάρε, είναι τα ερείπια του φυλακίου που είχαν εγκαταστήσει εκεί οι Γερμανοί.

Στην έκδοση του Εμμανουήλ Γ. Κουτσαντωνάκη με τίτλο "Η Εθνική Αντίσταση 1941-1944 στην επαρχία Σητείας Κρήτης από τις πηγές" διαβάζουμε πως ο Γιάννης Ιωαννίδης στην έκθεση του αναφέρει: «επί της κορυφής και εις θέσιν Μάρε, όπου τα εκτελούμενα έργα, ένθα μετεφέρθησαν και ετοποθετήθησαν επάκτια, βεληνεκούς 30 χιλιομέτρων, δεσπόζοντα προς Κουφονήσι και Ζάκρον, Ανατολικής και Νότιαν γωνίαν Κρήτης».

Για να φθάνουν ως εκεί οι Γερμανοί είχαν μάλιστα διανοίξει έναν ωραίο δρόμο, φαρδύ και άνετο, που σήμερα έχει στρωθεί με τσιμέντο και μοιάζει σχεδόν με λεωφόρο.

Το πετρόκτιστο γερμανικό φυλάκιο αποτελούνταν από ένα μεγάλο κτίριο χωρισμένο σε διαφορετικά δωμάτια και αίθουσες, που αργότερα χρησιμοποίησε ως στάνη κάποιος βοσκός της περιοχής.

Στις μέρες μας η γερμανική αυτή εγκατάσταση έχει καταρρεύσει σε ένα μεγάλο κομμάτι της.

Αξίζει πάντως για την ιστορία να πούμε πως ο νομός Λασιθίου είχε περιέλθει την Κατοχή στον έλεγχο των Ιταλών κι όχι των Γερμανών, οι οποίοι αντίθετα έλεγχαν τις ζώνες Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου.

Βέβαια οι Γερμανοί επειδή ήταν επιφυλακτικοί για τις ικανότητες των ιταλικών στρατευμάτων δεν τους είχαν αφήσει μόνους τους στο Λασίθι εγκαθιστώντας λίγα φυλάκια σε καίρια σημεία, ένα εκ των οποίων στο Μάρε.

Οι Ιταλοί αποχώρησαν από το Λασίθι στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 και τη θέση τους πήραν οι Γερμανοί, όπως γράφει ο Ι. Μουρέλλος: «Οι Γερμανοί παρακολουθώντας την πολεμική και πολιτική κατάσταση, όπως διαμορφώνονταν στην Ιταλία, άρχισαν να έχουν σοβαρές αμφιβολίες για τη μαχητική δυναμικότητα του Ιταλικού στρατού κατοχής. Έτσι στις 10 Απριλίου 1943 μια γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα προχώρησε προς τα ανατολικά και έθεσε και το Νομό Λασιθίου κάτω από το Γερμανικό έλεγχο».

Ένα χρόνο μετά στις 8 Σεπτεμβρίου 1944 άρχισαν και οι Γερμανοί να αποχωρούν από την περιοχή.