Ο Ισθμός ή Πόρος της Ελούντας και η διάνοιξη του το 1897

 

Ήταν Νοέμβρης του 1897 όταν στον κόλπο του Μεραμπέλλου αγκυροβόλησαν πολεμικά πλοία των Γάλλων οι οποίοι, ως εγγυήτρια δύναμη, βρέθηκαν στην περιοχή. 

Μιλάμε για τα πρώτα χρόνια κατά τα οποία η Κρήτη είχε αποκτήσει την αυτονομία της από τους Οθωμανούς και εγγυήτριες δυνάμεις είχαν τεθεί η Αγγλία, η Ρωσία, η Γαλλία, η Ιταλία. 

Μέλη των πληρωμάτων των γαλλικών πλοίων, υπό τον ναύαρχο Pottier, ανέλαβαν να διανοίξουν το κανάλι που βλέπουμε σήμερα και γνωρίζουμε ως Ισθμό ή  Πόρο της Ελούντας, ώστε να μπορούν μικρά σκάφη να κινούνται ελεύθερα και σε συντομότερο χρόνο από τον κόλπο της Ελούντας προς τον Άγιο Νικόλαο και τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές στα βόρεια της Ανατολικής Κρήτης.

Δίπλα ακριβώς από το Κανάλι υπήρχαν οι βενετσιάνικες αλυκές αλλά και η βυθισμένη στο νερό αρχαία Ολούντα και φαίνεται πως η επιλογή του σημείου για τη διάνοιξη δεν ήταν τυχαία.

Αντιδράσεις για το έργο υπήρξαν πολλές και από τους κατοίκους της Ελούντας αλλά και από την Εκκλλησία.

Μάλιστα εκείνη την εποχή οργίαζαν οι φήμες πως οι Γάλλοι κατά τις εργασίες τους, που δεν περιορίστηκαν στο σημείο της διάνοιξης, βρήκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία και έκαναν «φτερά».

Το κανάλι κατασκευάστηκε μετά από περίπου ένα χρόνο εργασιών κι έχει μήκος 170 μέτρα και πλάτος γύρω στα 8 μέτρα ενώ για την στήριξη του, στα δυο άκρα του, αξιοποιήθηκαν λαξευμένες πέτρες από τις αρχαιότητες της Ολούντας.

Σήμερα στο κανάλι δένουν μικρές βάρκες ενώ αποτελεί αξιοθέατο της Ελούντας μαζί με τους τρείς ανεμόμυλους που συναντάμε στο σημείο. Η γεφύρωση του γίνεται με τσιμεντένια γέφυρα που κατασκευάστηκε και αντικατέστησε πέτρινη γέφυρα που υπήρχε, κατά το παρελθόν.