Τα 6.000 κελύφη κυδωνιών και χελιδονόψαρα που βρέθηκαν στα Ιερά Θησαυροφυλάκια της Κνωσού

 

Στη δυτική πτέρυγα της Kνωσού, το 1903, στη διάρκεια των ανασκαφών που πραγματοποιούνταν, αποκαλύφθηκαν τα Ιερά Θησαυροφυλάκια του ανακτόρου.

Τα Ιερά Θησαυροφυλάκια ήταν δυο κτιστές και βυθισμένες στο έδαφος ορθογώνιες κρύπτες-αποθέτες για πολύτιμα αντικείμενα λατρευτικού χαρακτήρα.

Μεταξύ άλλων στο εσωτερικό τους βρέθηκαν οι περίφημες θεές των όφεων από φαγεντιανή, ένας μεγάλος ρόδακας από ορεία κρύσταλλο κι ένας λίθινος σταυρός, που απέδιδαν μάλλον αστρικά σύμβολα. Μαζί με αυτά βρέθηκαν πολλά πήλινα αγγεία, από την Κρήτη και νησιά των Κυκλάδων.

Εντύπωση είχαν προκαλέσει τότε τα 6.000 κελύφη από θαλασσινά κυδώνια που είχαν εντοπιστεί στα Ιερά Θησαυροφυλάκια, εκ των οποίων μόνο 500 δεν ήταν αληθινά αλλά κατασκευές ανθρώπων.

Όλα τους ήταν διακοσμημένα με χρώματα όπως μαύρο, πράσινο, κόκκινο, ίχνη των οποίων βλέπουμε μέχρι σήμερα.

Όπως είχαν εξηγήσει οι αρχαιολόγοι  Δήμητρα Μυλωνά και Ειρήνη Νικολοπούλου στη διάρκεια ξενάγησης στο Αρχαιολογικό Μουσείου του Ηρακλείου, όστρακα όπως τα κυδώνια εντοπίζονταν σε αμμώδεις βυθούς της Κρήτης, ίσως και στις εκβολές του ποταμού Καίρατου (στον Κατσαμπά) και στη Φαιστό.

Να σημειώσουμε πως στα Ιερά Θησαυροφυλάκια βρέθηκαν κι άλλα πλάσματα της θάλασσας, όπως χελιδονόψαρα, τα οποία συναντώνται σε ανοικτές θάλασσες. Ίσως τα είχαν δει οι Μινωίτες θαλασσοπόροι και είχαν μεταφέρει το σχέδιο τους στην Κνωσό, μια και οστά απ' αυτά τα είδη δεν έχουν βρεθεί σε ανασκαφές ώστε να πιστοποιηθεί πως τα γνώριζαν και από κοντά.

Βέβαια το ζήτημα είναι πως και γιατί βρέθηκαν 6.000 κελύφη κυδωνιών μέσα στα Θησαυροφυλάκια;

Την απάντηση ίσως να μπορούσαμε να την αναζητήσουμε σε κάποια μαζική τελετουργία όπου ο κάθε Μινωίτης κόμιζε κι από ένα όστρακο. Είναι μάλιστα εκπληκτικό το γεγονός πως έχει υπολογιστεί πως η αυλή της Κνωσού χωρούσε ακριβώς 6.000 άτομα.

Το γιατί έγινε αυτή η μαζική τελετουργία, δεν το γνωρίζουμε όπως και το γιατί μετά ενταφιάστηκαν μέσα στις κρύπτες, πράξη που μάλλον χρονολογείται κατά τη νεοανακτορική περίοδο.

Εικάζεται πως είχε προηγηθεί κάποιο σημαντικό γεγονός, όπως μια μεγάλη φυσική καταστροφή ή μια σημαντική τελετή ανακαίνισης ή θεμελίωσης μετά από καταστροφή. Τα κελύφη των κυδωνιών μαζί με τα υπόλοιπα αντικείμενα, που ήταν μέρος τελετουργικής σκευής, ενδεχομένως τότε να αποσύρθηκαν από το κεντρικό ιερό των ανακτόρων και να ενταφιάστηκαν στις κρύπτες τελετουργικά.