Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Λάστρο Σητείας

 

Βόρεια του οικισμού της Λάστρου στη Σητεία βρίσκεται ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού και της Παναγιάς που υπήρξε παλαιότερα ενοριακός του χωριού.

Πρόκειται για ένα δίλικλιτο καμαροσκεπή ναό τα δυο κλίτη του οποίου επικοινωνούν με χαμηλά τόξα.

Το νότιο είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και γιορτάζει στις 6 Αυγούστου ενώ το βόρειο στην Κοίμηση της Παναγίας, οπότε πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου.

Πρώτο κτίστηκε το κλίτος του Χριστού το οποίο φέρει στη νότια είσοδο του λιθόγλυπτο πλαίσιο. Στην κόγχη του ιερού βλέπουμε μια μονολιθική φωτιστική θυρίδα ενώ εσωτερικά ξεχωρίζει ο οξυκόρυφος θόλος, που στηρίζεται σε ενισχυτικό τόξο. Στην αετοματική απόληξη του δυτικού τοίχου διατηρούνται κενές οι υποδοχές πέντε εντοιχισμένων αγγείων σε σταυρόσχημη διάταξη.

Το κλίτος της Παναγίας είναι μεταγενέστερο. Διαθέτει ένα μονολιθικό αγιοθύριδο με τέσσερις μονόλοβες θυρίδες στην κόγχη του ιερού κι από ένα φεγγίτη στον ανατολικό και δυτικό τοίχο του. Στην αετωματική απόληξη της δυτικής όψης του διατηρούνται κενές επτά υποδοχές εντοιχισμένων αγγείων καθώς και μια κτητορική επιγραφή με τη χρονολογία 1846.

Με βάση τα μορφολογικά στοιχεία που βλέπουμε στο ναό το παλιότερο κλίτος θα μπορούσε να χρονολογηθεί την περίοδο της Ενετοκρατίας (13^ος-17^ος αιώνας).

Μάλιστα σύμφωνα με μελέτη της αρχαιολόγου Δάφνης Χρονάκη ο ναός του Σωτήρος Χριστού συμπεριλαμβάνεται στη βενετική απογραφή των ορθόδοξων ναών της περιοχής της Σητείας που έγινε το 1637.

Το δεύτερο κλίτος προστέθηκε στα μέσα του 19^ου αιώνα οπότε κατασκευάστηκαν και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα του ναού μαζί με κάποιες εκ των δεσποτικών εικόνων.

Να σημειώσουμε πως σήμερα ο ναός είναι γεμάτος εικόνες όπου κι αν κοιτάξεις καθώς μεταφέρθηκαν εκεί, για ασφάλεια και για να μην φθαρούν από την υγρασία, οι σημαντικότερες εικόνες από τα ξωκλήσια του χωριού.

Το κωδωνοστάσιο που υψώνεται ανάμεσα στα δυο κλίτη κατασκευάστηκε το 1926.

Στο περίβολο του κτίσματος υπάρχει ο τάφος του ιερέα Εμμανουήλ Καραβελάκη που εκοιμήθη το 1926. Ο χώρος, όπως μας είπε ο εφημέριος της Λάστρου π. Ιωάννης Κατσογρεσάκης, φιλοξενούσε παλιά το χριστιανικό νεκροταφείο του οικισμού ενώ πιο πάνω βρισκόταν το οθωμανικό νεκροταφείο.

Από το τέμπλο της Κοιμήσεως

Η επίστεψη του τέμπλου της Μεταμορφώσεως