Ο ναός του Αγίου Νικολάου προστάτη της Τυλίσου-Η διαδρομή του στο χρόνο

 

Στο κέντρο του οικισμού της Τυλίσου δεσπόζει ο νεοκλασικός ναός του προστάτη της Αγίου Νικολάου, τον οποίο τιμά κάθε χρόνο στις 6 Δεκεμβρίου.

Η ιστορία του ναού φέρεται να ξεκινά αιώνες πριν καθώς στη θέση όπου είναι κτισμένος σήμερα ο Άγιος Νικόλαος μάλλον υπήρχε κατά την Ενετοκρατία μοναστήρι και ναός αφιερωμένος στον ίδιο Άγιο.

Μάλιστα σχετική αναφορά έχουμε σε έγγραφο του Μιχαήλ Μαρά με χρονολογία 1549.

Στο συγκεκριμένο έγγραφο ο Κωνσταντής Διασωρήτης συμφωνεί με τον καλόγερο Κάλλιστο Κακαβελά να του αναθέσει το μοναστήρι του, την Κυρία Φανερωμένη, στην περιοχή της Τυλίσου, για να παραμείνει εκεί και να καλλιεργεί της γη διατηρώντας το σε καλή κατάσταση. Επίσης συμφωνούν να βάλουν μαζί χρήματα και να αγοράσουν ένα ζευγάρι βόδια και να σπέρνουν συνεταιρικά τα χωράφια που είναι στη δικαιοδοσία των μοναστηριών του πρώτου, δηλαδή του Αγίου Νικολάου και της Κυρίας Φανερωμένης, εκτός από το σώχωρο του Αγίου Νικολάου. Το μίσθωμα αυτών των χωραφιών ορίστηκε σε 16 μουζούρια στάρι το χρόνο.

Σε άλλο σημείο το έγγραφο κάνει λόγο για μια γυναίκα  που θα πάει στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου να μονάσει και να μείνει σε αυτό σε όλη της τη ζωή κι ο Κωνσταντής Διασωρήτης θα είναι υποχρεωμένος, με έξοδα του, μέχρι το τέλος Μαρτίου του 1549, το κελί που θα υποδείξει, να το ξαναστεγιάσει και να το επισκευάσει για να μείνει εκεί η καλόγρια.

Στη συμφωνία των δυο ανδρών είναι και το να κρατά ο καλόγερος κάθε χρόνο 4 μουζούρια στάρι για να ζυμώνει τα δυο στη γιορτή της Θεοτόκου και τα άλλα δυο στη γιορτή του Αγίου Νικολάου.

Συνεπώς υπήρχε μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στην Τύλισο, επί Ενετών, σε όχι και τόσο καλή κατάσταση, αν κρίνουμε από τις εργασίες που έπρεπε να γίνουν για να κατοικήσει σε αυτό η γυναίκα.Δε γνωρίζουμε, ωστόσο, πότε έπαψε να υφίσταται ως μοναστήρι ούτε πολλά πράγματα για το καθολικό του στην Ενετοκρατία.

Ο ναός στη σημερινή μορφή του

Ο Άγιος Νικόλαος που βλέπουμε σήμερα είναι ένας θολοσκεπής ναός, δίκλιτος, του οποίου το δεξί κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο και το αριστερό στον Άγιο Γεώργιο.

Ο υφιστάμενος ναός κτίστηκε μετά το 1850. Στις εικόνες του τέμπλου αναγράφεται η χρονολογία 1886. Όμως σε ένα έγγραφο τουρκικό, σχετικό με την έρευνα των κατερειπωμένων εκκλησιών και μονών Μαλεβιζίου και Τεμένους του 1745, προτείνεται να ανακαινισθούν δυο εκκλησίες της Τυλίσου, ο Άγιος Αντώνιος και ο Άγιος Νικόλαος.

Ειδικότερα για τον Άγιο Νικόλαο γράφει «Να ανακαινισθούν αι δυο θύραι, τα 3 παράθυρα, τα σίδηρα των κικλιδωμάτων…να επιδιορθωθούν ο άμβων, το ξύλινον τέμπλον, το λιθόστρωτον, και ο θόλος…Επίσης να ανακαινισθεί ο ανέκαθεν υπάρχων αυλότοιχος της εκκλησίας μήκους 25, πλάτους 25 και ύψους 4 πήχεων.

Αν λοιπόν ο ναός ήταν ερειπωμένος το 1745, ήταν πιθανόν να υπήρχε από την περίοδο της Ενετοκρατίας. Οπότε αυτό θεωρείται απόδειξη του οτι πρόκειται για το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου και ήταν κτισμένο εκεί όπου σήμερα δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Ο ναός του προστάτη της Τυλίσου είναι ιδιαίτερα φροντισμένος εσωτερικά και εξωτερικά. Φέρει ξυλόγλυπτο τέμπλο, ανοιχτόχρωμο με χρυσές διακοσμητικές λεπτομέρειες.

Οι τοίχοι του είναι γεμάτοι παλιές εικόνες και μεταγενέστερες, αφιερώματα πιστών, ενώ σε προθήκη, εντός του κυρίως ναού, φυλάσσονται ιερά σκεύη. Τα δυο κλίτη χωρίζονται μεταξύ τους με καμάρες οι οποίες στηρίζονται από μεγάλου μεγέθους λίθινες κολώνες.

 

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο του Κων/νου Αστυρακάκη, «Η Τύλισος την εποχή της Βενετοκρατίας»)