Ζένια Μεραμπέλου: Το καταπράσινο χωριό με τα 150 πηγάδια και τους λιγοστούς κατοίκους

 

 

Οι μόνιμοι κάτοικοι του δεν ξεπερνούν σήμερα τα 20 άτομα και τα περισσότερα σπίτια του είναι ερειπωμένα.

Τα Ζένια, για τα οποία ο λόγος, είναι ένας οικισμός του Μεραμπέλου κτισμένος σε μια μεγάλη ορεινή κοιλάδα, σε υψόμετρο 750 μέτρων, γεμάτη πράσινο.

Δεν είναι τυχαίο που κάποτε στο χωριό λειτουργούσαν τουλάχιστον 150 πηγάδια που έδιναν ζωή σε σπίτια και καλλιέργειες. Οι άνθρωποι με τους κουβάδες αντλούσαν το νερό και έκαναν τη λάτρα του σπιτιού τους ενώ με τους κουβάδες το έριχναν και στους καταπότες για να ποτίσουν τους κήπους τους. 

Αναφορά στα Ζένια βλέπουμε πρώτη φορά στην απογραφή του 1881, αν και ο οικισμός σίγουρα υπήρχε και πριν την χρονολογία αυτή. Εξάλλου λέγεται πως την ονομασία του ίσως την οφείλει στον πρώτο οικιστή του από τη μεγάλη βενετσιάνικη οικογένεια των Zen, που ήταν φεουδάρχες στο Μεραμπέλο και το επώνυμο τους έμεινε μέχρι σήμερα στην πρώην επαρχία ως Τζένιος ή Τζενάκης.

Στις εποχές ακμής του στο χωριό μπορούσε να βρει κανείς επτά καφενεία μια και ήταν πέρασμα πάνω σε δρόμο, απ’ όπου διέρχονταν τόσο ξένοι όσο και Λασιθώτες που με τα φορτωμένα με κηπευτικά μουλάρια τους έβρισκαν στα Ζένια τόπο να ξαποστάσουν.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως μας διηγήθηκαν ηλικιωμένοι κάτοικοι του οικισμού, όσοι ζούσαν στα Ζένια αναζητούσαν ασφαλές καταφύγιο στο Καστροκέφαλο αλλά και σε άλλα σημεία, στα ορεινά της περιοχής, όπου ο τόπος ήταν δυσπρόσιτος και δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν οι Οθωμανοί.

Στο χωριό, και ειδικά στο τμήμα του κάτω από τον σημερινό κεντρικό δρόμο, ζούσαν κατά κύριο λόγο μουσουλμάνοι, με τις χριστιανικές οικογένειες να είναι λιγοστές αφού εκείνες επέλεγαν να κατοικήσουν σε μικρά μετόχια στη γύρω περιοχή για να μην έχουν πολλά πολλά με τον κατακτητή.

Τα κτίσματα που βλέπουμε σήμερα κατά μήκος του δρόμου δεν υπήρχαν και κατασκευάστηκαν πολύ αργότερα, όταν πια έφυγαν οι Οθωμανοί και ουσιαστικά ο οικισμός μετακινήθηκε από τα ορεινά και από την κοιλάδα χαμηλά προς το σημείο όπου βρίσκεται τώρα.

Στην είσοδο του χωριού υποδέχεται τον επισκέπτη ένα μνημείο που φτιάχτηκε στη μνήμη της Ροδάνθης, της γενναίας χαϊνισσας από την Κριτσά που πέρασε από τα Ζένια , έκοψε και άφησε την κοτσίδα της στο ναό του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, που βρίσκεται λίγα μέτρα πιο πάνω και στη συνέχεια έγινε αντάρτισσα στα βουνά με την ομάδα του Καπετάν Καζάνη.

Δείτε επίσης:

Ο παλιός ναός των Αγίων Ιωάννου και Δημητρίου στα Ζένια Λασιθίου-Η ενδιαφέρουσα ιστορία του

Τα σπίτια κάτω από τον κεντρικό δρόμο είναι σχεδόν στο σύνολο τους ακατοίκητα

Το δημοτικό σχολείο πια δε λειτουργεί