Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Φωτεινής στο Μέρωνα Αμαρίου

 

Λίγες δεκάδες μέτρα πιο κάτω από τον περικαλλή ναό και σπουδαίο εκκλησιαστικό μνημείο της  Παναγίας στο Μέρωνα Αμαρίου βρίσκονται τα ερείπια μιας ακόμα εκκλησίας που η παράδοση θέλει να τιμούσε την Αγία Φωτεινή.

Ανάμεσα σε ελαιόδεντρα, που μετρούν πολλούς αιώνες ζωής, και σε πυκνή βλάστηση από κισσό και βάτα ξεχωρίζει το ερειπωμένο κτίσμα που δεν ήταν σίγουρα ένα απλό παρεκκλήσι, γεγονός που αποδεικνύει και το μέγεθος του αλλά και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του.

Πολλές πληροφορίες για το συγκεκριμένο ναό δεν διασώθηκαν φαίνεται ωστόσο ότι πρόκειται για έναν ακόμα βυζαντινό και τοιχογραφημένο ναό που στόλιζε τον αγαπημένο οικισμό των Ενετών, το Μέρωνα.

Μονόχωρος και καμαροσκεπής διέθετε δυο σφενδόνια, των οποίων  σώζονται ακόμα οι βάσεις στήριξης.

Δε γνωρίζουμε πότε ακριβώς το κτίσμα καταστράφηκε και σταμάτησε να είναι σε χρήση ωστόσο η κατάσταση του δεν είναι καθόλου καλή. Μπορεί να έχει γκρεμιστεί μόνο η καμάρα και μικρά τμήματα των τοίχων του όμως μοιάζει σαν να άνοιξε στα δύο παίρνοντας κλίση οι τοίχοι στη βόρεια και νότια πλευρά του.

Παρατηρώντας προσεκτικά το υλικό από το οποίο είχε κτιστεί ο ναός διαπιστώνει κανείς τη χρήση πελεκημένων κομματιών πέτρας κατά τρόπο που παραπέμπει σε υλικά που αντλήθηκαν από άλλο κτίσμα, ενδεχομένως και από αρχαιολογικό χώρο.

Στο δυτικό τοίχο του διακρίνονται αμυδρά λιγοστά ίχνη από τοιχογραφίες που έφερε και που μάλλον κάλυπταν όλη την επιφάνεια του ναού.

Εντύπωση προκαλεί στη βόρεια πλευρά του, και σε επαφή με τον εκεί τοίχο του, ένα μικρό κτίσμα με στρογγυλή επιφάνεια, το οποίο σήμερα είναι καλυμμένο από χώμα και χόρτα και δε διακρίνεται καλά. Ωστόσο το σχήμα του και το γεγονός του ότι δεν φαίνεται να διέθετε ψηλούς τοίχους, όπως ο ναός, δεν αποκλείει ακόμα και χρήση του ως βαπτιστηρίου.

Ο ιστορικός ερευνητής Χαράλαμπος Αγγελάκης μας μετέφερε και μια ενδιαφέρουσα εικασία αναφορικά με το συγκεκριμένο ναό. Όπως μας είπε, ο Όσιος Νίκωνας  ο «Μετανοείτε» ερχόμενος στην Κρήτη στο πλαίσιο δράσης του υπέρ της ενίσχυσης της πίστης του χριστιανικού στοιχείου στο νησί έκτισε πολλές εκκλησίες έχοντας ιδιαίτερη αδυναμία σε ναούς αφιερωμένους στην Αγία Φωτεινή.

Λέγεται λοιπόν πως είχε κτίσει μια τέτοια εκκλησία σε απόσταση τριών ημερών περπάτημα από τη βάση του, που ήταν η Γόρτυνα. Ο κ. Αγγελάκης θεωρεί πιθανόν αυτή η εκκλησία να ήταν της Αγίας Φωτεινής στο Μέρωνα αφού η απόσταση και η πιθανή χρονολόγηση του ερειπωμένου ναού ταιριάζουν. 

Εκεί όπου κάποτε υπήρχαν τοιχογραφίες

Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για να κτιστεί ο ναός ενδέχεται να προέρχεται από κοντινό αρχαιολογικό χώρο 

Κτισμένο ένα μεγάλο τμήμα του πάνω σε βράχο

Σε αυτό το σημείο έξω από το ναό βρίσκεται η στρογγυλή κατασκευή