Ο μικρός οικισμός Πύργος ανάμεσα σε Βενεράτο και Κυπαρίσσι

 

Στο δρόμο ανάμεσα στο Βενεράτο και το Κυπαρίσσι, σε υπερυψωμένο σημείο με ωραία θέα, συναντάμε ένα μικρό χωριό με ένα πολύ συνηθισμένο όνομα, τον Πύργο.

Ο οικισμός του Πύργου αναφέρεται για πρώτη φορά μόλις το 1900 με 57 κατοίκους χριστιανούς ενώ το 2001 είχαν μείνει σε αυτόν μόλις 3 κάτοικοι.

Λίγα τα σπίτια του οικισμού, κάποια πιο σύγχρονες κατασκευές και κάποια παλιά και ερειπωμένα, πετρόκτιστα, που είτε έχουν γίνει στάνες για ζώα είτε αργοσβήνουν αφημένα στην τύχη τους.

Η εκκλησία του Πύργου, στο κέντρο του, είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και φέρεται να κτίστηκε κατά το χρόνο ίδρυσης του οικισμού.

Ο Arthur Evans στις αρχές του 20ου αιώνα είχε εντοπίσει  λείψανα κτιρίων και τάφων πολύ κοντά στον Πύργο και δίπλα σε μία πηγή, όπως αναφέρει.

Οι τάφοι περιείχαν πήλινες λάρνακες και άλλα ευρήματα, όπως χάνδρες από κορνήλιο, αμέθυστο και φαγεντιανή, τα οποία χρονολογούνται στην ΥΜ Ι περίοδο, ενώ, σύμφωνα πάλι με τον ίδιο, από εδώ περνούσε και ο αρχαίος μινωικός δρόμος που ένωνε τη βόρεια Κρήτη με τη νότια.

O Evans δεν καθορίζει με ακρίβεια τη θέση, αλλά εντοπίζει αρχαία κτίρια και ανασκάπτει Υστερομινωικό Ι τάφο με τα ευρήματα που περιγράφει δίπλα σε ορατά τότε τμήματα της αρχαίας διάβασης.

Φαίνεται πάντως ότι ο μινωικός δρόμος ακολουθούσε την ίδια διαδρομή που ακολουθούσαν οι ταξιδιώτες και για τα επόμενα εκατοντάδες χρόνια μέχρι τα μέσα του 20^ο  αιώνα όταν έγινε η νέα χάραξη δρόμου. 

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την εργασία της αρχαιολόγου Μαρίνας Βελεγράκη για το πολιτιστικό και ιστορικό περιβάλλον του Δήμου Παλιανής)