Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στις Βολεώνες Αμαρίου-Τιμά το εν Χώναις Θαύμα του Ταξιάρχη

 

Στην είσοδο του οικισμού των Βολεώνων ή Βολιώνων Αμαρίου βρίσκεται ο νεκροταφειακός ιερός ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου που υπήρξε κεντρικός ενοριακός ναός του χωριού μέχρι το 1977.

Οι κάτοικοι, κατά συνέπεια, δεν τον βλέπουν απλά ως νεκροταφειακό ναό αλλά ως ένα σημαντικό εκκλησιαστικό χώρο που φιλοξένησε όλα τα μυστήρια τους κι άκουσε όλες τις προσευχές και τις δεήσεις τους σε δύσκολες στιγμές.

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στεγάζεται σε ένα υστεροβυζαντινό κτίσμα, βασιλικού ρυθμού, μονόχωρο, αν και αρκετά ευρύχωρο, και καμαροσκεπές.

Πιστεύεται πως κτίστηκε κάπου μεταξύ του 14^ου και 15^ου αιώνα με βάση και τον τοιχογραφικό του διάκοσμο που κάποτε κάλυπτε όλο το εσωτερικό του.

Σήμερα δυστυχώς διακρίνονται λίγες παραστάσεις στο Ιερό και στο θόλο του με τις υπόλοιπες να έχουν καλυφθεί από ασβέστη, όπως συνέβη σε πολλά χωριά όπου προτιμούσαν να βλέπουν λευκούς ασβεστωμένους και καθαρούς τοίχους παρά μαυρισμένες από το χρόνο και την αιθάλη τοιχογραφίες.

Τα χρώματα των τοιχογραφιών, που δεν ασβεστώθηκαν, διακρίνονται κάπως καλύτερα στον κυρίως ναό ενώ στο Ιερό οι μορφές των Αγίων είναι μαυρισμένες και δυσδιάκριτες.

Ο λοιμός

Η παράδοση διασώζει μια ιστορία σύμφωνα με την οποία το 1925 είχε πέσει στο χωριό λοιμός που έγινε αιτία να πεθάνουν τουλάχιστον 25 παιδιά.

Οι κάτοικοι, σύμφωνα με μαρτυρία της Ευγενίας Ν. Καλαφάτη, έταξαν στην Αγία Βαρβάρα τα παιδιά τους και αυτόματα σταμάτησε το κακό που είχε βάψει στα μαύρα τις Βολεώνες.

Μετά απ’ αυτή τη θεία παρέμβαση ο τότε εφημέριος του χωριού, π. Εμμανουήλ Ανδρουλάκης, λειτουργούσε πάντα το ναό στη γιορτή της Αγίας Βαρβάρας στις 4 Δεκεμβρίου κι όλοι φρόντιζαν στη χάρη της να προσφέρουν άρτους.

Υπάρχει βέβαια και μια εκδοχή πως το τάμα δεν έγινε στην Αγία Βαρβάρα αλλά στο Μιχαήλ Αρχάγγελο αν και όπως αναφέρει ο νυν εφημέριος των Βολεώνων, πρωτοπρεσβύτερος Σταύρος Τουπαδάκης, μάλλον ισχύει η πρώτη εκδοχή καθώς στο ναό πράγματι υπήρχε παλιά εικόνα της Αγίας Βαρβάρας που σήμερα φυλάσσεται στον καθεδρικό ναό της Ενορίας.

Από τα χρόνια εκείνα δεν γινόταν πάντως περιφορά του επιταφίου εντός του οικισμού καθώς θεωρούσαν κακό οιωνό το να περιφέρουν επιτάφιο νεκροταφειακού ναού στους δρόμους κι έξω από τα σπίτια. Ευτυχώς επί ημερών του π. Σταύρου Τουπαδάκη, η λανθασμένη αυτή αντίληψη σταμάτησε να υπάρχει.

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, στο πέρασμα των αιώνων, υπέστη αρκετές παρεμβάσεις που αλλοίωσαν την εικόνα του. Έτσι θεωρείται επιβεβλημένη η καθαίρεση των σοβάδων που θα αναδείξει την πέτρα από την οποία έχει κτιστεί αλλά και ο καθαρισμός και συντήρηση των τοιχογραφιών που φέρει στο εσωτερικό του.

Είναι ένας ναός που ευλαβούνται ιδιαίτερα οι κάτοικοι των Βολεώνων και θα ήθελαν να τον δουν όπως  τον έβλεπαν οι πρόγονοι τους, όταν κτίστηκε.

Το Εν Χώναις θαύμα του Μιχαήλ Αρχαγγέλου

Αξίζει ν’ αναφέρουμε πως ο συγκεκριμένος ναός δεν γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου που η Εκκλησία μας τιμά τον Μιχαήλ Αρχάγγελο αλλά στις 6 Νοεμβρίου, σε ενθύμηση του Εν Χώναις Θαύματος του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, στην πόλη Κολοσσαί της Μικράς Ασίας ανάβλυζε θαυματουργό αγίασμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.

Οι ειδωλολάτρες της περιοχής, βλέποντας ότι πολλοί συμπατριώτες τους προσχωρούσαν στο Χριστιανισμό εξαιτίας των θεραπευτικών ιδιοτήτων του αγιάσματος, αποφάσισαν να το εξαφανίσουν.

Σκέφτηκαν, λοιπόν, να φέρουν τα νερά των ποταμών Χρύσου, Λύκου και Κούφου έτσι ώστε να αναμιχθεί το αγίασμα με το νερό των ποταμών και να απωλέσει τις θαυματουργικές του ιδιότητες.

Ο αρχάγγελος Μιχαήλ, όμως, με το ακόντιό του έσκισε τη γη, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν κάτω από όγκους χωμάτων οι τρεις ορμητικοί ποταμοί που επρόκειτο να καταστρέψουν την πηγή του αγιάσματος.

Έκτοτε, η πόλη έλαβε την ονομασία Χώναι (σημερινό Χονάζ Τουρκίας) για τη χώνευση των ποταμών εκείνων.

(Τα στοιχεία προέρχονται από εργασία του εφημερίου των Βολεώνων πρωτοπρεσβύτερου Σταύρου Τουπαδάκη για τους ναούς της Ενορίας του).