Η εντυπωσιακή κρήνη στους Παπαγιαννάδες Σητείας

 

Χαρακτηρισμένη ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο είναι από το 1992 η παλιά κοινοτική κρήνη που συναντάμε στο όμορφο χωριό των Παπαγιαννάδων στη Σητεία.

Μπορεί να μην κτίστηκε κατά την Ενετοκρατία ή από τους Οθωμανούς, όπως οι περισσότερες που βλέπουμε σε οικισμούς της Κρήτης, και να είναι κτίσμα του περασμένου αιώνα όμως η αξία της είναι μεγάλη.

Πρόκειται για ένα αξιόλογο λιθόκτιστο κτίσμα, αποτελούμενο από ένα μεγάλο χώρο-δεξαμενή με δυο προσόψεις, φτιαγμένες από πωρόλιθο, με λειτουργικά και διακοσμητικά στοιχεία.

Διακοσμημένη με παραστάδες και αέτωμα που καταλήγει από τη μια πλευρά σε σκεπαστό θόλο κα γούρνες κάλυπτε κάποτε τις ανάγκες ανθρώπων και ζώων του χωριού. Στην μπροστινή όψη της βλέπουμε την κόγχη, που φέρει ως διακοσμητικό στοιχείο ένα σταυρό, και μικρούς εξάφυλλους ρόδακες να πλαισιώνουν το αέτωμα και την επιφάνεια κάτω απ αυτό. Σύμβολα απομάκρυνσης του κακού ώστε το νερό να μένει πάντα καθαρό, δεν θα μπορούσαν να λείπουν από την κρήνη των Παπαγιαννάδων.

Στην βάση της κρήνης, μπροστά, βλέπουμε τον κρουνό και τη γούρνα ενώ στη δεξιά πλαϊνή πρόσοψη υπάρχει άλλος ένας κρουνός με γούρνες που καταλήγει σε μικρό θολωτό υπόστεγο επίσης με γούρνες.

Η κοινοτική κρήνη στους Παπαγιαννάδες, όπως κι όλες οι κρήνες ανά την Κρήτη, ήταν αναπόσπαστα συνδεδεμένες με την καθημερινή ζωή των κατοίκων κάθε περιοχής και στοιχείο μελέτης της τοπικής αρχιτεκτονικής για τους ειδικούς.

Σημείο καθημερινής συνάντησης ανδρών, γυναικών και νέων ανθρώπων, εκεί έπλεναν, από κει αντλούσαν νερό για τις ανάγκες των σπιτιών τους, κι εκεί πότιζαν τα ζώα τους γυρνώντας αποκαμωμένοι από τις αγροτικές εργασίες τους.

Σήμερα όπου διασώζονται αποτελούν στολίδια για τα οποία καμαρώνουν και προσπαθούν οι κάτοικοι να συντηρήσουν και να αναδεικνύουν.