Νησί: Ένας από τους πλέον εντυπωσιακούς ερειπωμένους οικισμούς του Ρεθύμνου

 

 

Στην περιοχή της Αργυρούπολης στο Ρέθυμνο συναντάμε έναν από τους πλέον όμορφους και εντυπωσιακούς εγκαταλελειμμένους οικισμούς της Κρήτης, το Νησί.

Κτισμένος στην κυριολεξία πάνω στην πέτρα, μόνο με πέτρα, δημιουργεί έντονα συναισθήματα θλίψης σε όποιον τον επισκεφθεί.

Βλέποντας τα ωραία κτίσματα με τις πολλές καμάρες, τα ομορφοπελεκημένα θυρώματα και παράθυρα, τα λουσμένα στο φως, δεν μπορείς να μην νιώσεις στενάχωρα για το ότι κάποτε έσφυζαν από ζωή και σήμερα είναι ερείπια χωρίς προοπτική επανακατοίκησης.

Το Νησί είναι κτισμένο στο βουνό Νησιανή, που χωρίζει τα περίφημα "Κολλητά φαράγγια" (Βιλαδένδρου ή Βελονάδο και Μουνδριανό).

Για να το προσεγγίσεις δεν υπάρχουν δρόμοι παρά μόνο μονοπάτια φτιαγμένα κι εκείνα από πέτρα και πλαισιωμένα από ξερολιθιές. Όλος ο οικισμός, παρότι σχεδόν μέσα σε δάσος με πρίνους, είναι σπαρμένος με πέτρες, πουθενά εκεί γύρω δε βλέπεις γόνιμη γη.

Ως οικισμός καταργήθηκε το 1961 και προσαρτήθηκε στον κοντινό Κάτω Πόρο.Η ιστορία του ωστόσο να ξεκινά από τους βυζαντινούς χρόνους αν και την πρώτη αναφορά σε αυτόν βλέπουμε στον Καστροφύλακα, το 1583, οπότε και φέρεται να ζούσαν εκεί 14 άνθρωποι.Τελευταία φορά εμφανίστηκε σε απογραφή του 1951 με 91 κατοίκους.

Οι καταστροφές, όσο είχε ακόμα ζωή, δεν έλειψαν από την ιστορία αυτού του οικισμού. Στην επανάσταση του Λέοντα Καλλέργη, το 1341, είχε καταληφθεί από επαναστάτες κι όταν εκείνοι νικήθηκαν ο  Αλέξιος Καλλέργης φέρεται να έκαψε το Νησί καταστρέφοντας μέχρι και τα χωράφια με τα σιτηρά των ανθρώπων που ζούσαν εκεί.

Στην κορυφή της Νησιανής, όπου είναι κτισμένο το χωριό, είχαν φτιάξει από την βυζαντινή περίοδο μια μικρή εκκλησία που αφιέρωσαν στην Ζωοδόχο Πηγή, η οποία μάλιστα λειτούργησε ως μικρό μοναστήρι ενώ δίπλα του υπήρχε και πύργος .

Στο βουνό της Νησιανής φέρεται επίσης να είχαν κρύψει οι απαγωγείς του τον  Κράιπε.

Οι Ερωντάδες από το Νησί

Άγονος και γεμάτος πέτρες ο τόπος γύρω από το Νησί με τους κατοίκους του να αναζητούν τον επιούσιο κάνοντας ριψοκίνδυνα επαγγέλματα, όπως συλλογή δίκταμου (έρωντα) από γκρεμούς και επικίνδυνους βραχώδεις σχηματισμούς.

Γενικότερα η περιοχή του Κάτω Πόρου (κοντά στην Αργυρούπολη) και των γειτονικών χωριών είχε παράδοση στο συγκεκριμένο επάγγελμα, που από τότε εξασφάλιζε ένα καλό εισόδημα.

Μάλιστα ο Αντώνης Πλυμάκης έχει διηγηθεί μια ιστορία με πρωταγωνιστή έναν φημισμένο ερωντολόγο, το 1930, που ονομαζόταν Καλημεράκης και είχε καταγωγή από το Νησί.Ο νέος αυτός ήταν από τους καλύτερους συλλέκτες δίκταμου στην περιοχή και μοναχογιός.

Ήταν τόσο επιδέξιος και ευέλικτος που σκαρφάλωνε στους γκρεμούς για να μαζέψει δίκταμο χωρίς σκοινί.Μια μέρα ωστόσο η βούργια, που είχε στην πλάτη του, με νερό κι άλλα αναγκαία για την εξόρμηση του, την ώρα που ήταν σκαρφαλωμένος σε γκρεμό, γύρισε απότομα και τον χτύπησε στο κεφάλι κάνοντας τον να χάσει την ισορροπία του.

 Η πτώση ήταν μοιραία και κι όταν οι δικοί του είδαν πως δεν γυρνούσε στο σπίτι ξεκίνησαν να τον αναζητούν. Έκαναν μέρες να τον βρουν κι όταν τελικά τον εντόπισαν τον έθαψαν επιτόπου γιατί ήταν δύσβατη η περιοχή για να μπορέσουν να τον μεταφέρουν στο Νησί.