Η μεταλλική γέφυρα του Ταυρωνίτη ποταμού στα Χανιά-Η κατασκευή και η ιστορία της

 

Ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα δημόσια έργα που κατασκευάστηκαν, το 1901, στην Κρήτη, την περίοδο της Αυτονομίας της, είναι η σιδερένια γέφυρα στον ποταμό Ταυρωνίτη, στα Χανιά.

Υπήρξε σχέδιο και κατασκευή του μηχανικού Μιχάλη Σαββάκη και ο ρόλος της δεν ήταν άλλος από το να συνδέσει οδικά την πόλη των Χανίων και την επαρχία της Κυδωνίας με τις επαρχίες Κισάμου και Σελίνου.

Η σιδηροκατασκευή από την οποία θα αποτελείτο το σώμα της γέφυρας προβλεπόταν, από την αρχική μελέτη, πως θα εδραστεί σε έξι ισχυρά λιθοδόμητα βάθρα, δυο ακρόβαθρα και τέσσερα ενδιάμεσα, ώστε να δημιουργηθούν  πέντε μεγάλα ανοίγματα, των 29,50 μέτρων το καθένα, από τα οποία θα έρρεαν τα νερά του ποταμού.

Το συνολικό μήκος της γέφυρας, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, θα ξεπερνούσε τα 160 μέτρα.

Στην προκήρυξη του μειοδοτικού διαγωνισμού για την προμήθεια των μεταλλικών τμημάτων της αναγραφόταν:

«Η γέφυρα Ταυρωνίτου σύγκειται εκ πέντε ανοιγμάτων των 29,60 μ. έκαστον, το ολικόν μήκος εκάστης δοκού είναι 32,00 μ. Έκαστον άνοιγμα θ’ απαρτίζεται εκ δυο κυρίων δοκών, εκ μαλακού χάλυβος, εξ εννέα εγκαρσίων δοκών εκ του αυτού μετάλλου συνδεουσών προς το κάτω μέρος τας δυο κυρίας δοκούς. 

Παραλλήλως των μεγάλων δοκών, διατρέχουσιν απ’ άκρου εις άκρον του ανοίγματος δοκίσκοι, ανά δυο όμοιοι, οι κεντρικοί απέχοντες του άξονος  κατά 0,60 μ. και οι παρόχθιοι απέχοντες των κεντρικών κατά 1,20 μ. επ’ αυτών θα στηρίζονται αι αποτελούσαι το κατάστρωμα διπλοσανίδες τέλος εξ ενός γωνιώδους ελάσματος, διατρέχοντος απ’ άκρου εις άκρον τα κυρίας δοκούς και σχηματίζοντος μετά των ερκανών δευτερεύουσαν δοκόν»

Ιστορικής σημασίας

Η συγκεκριμένη γέφυρα δεν ήταν όμως μόνο ένα μεγάλο δημόσιο έργο, συνδέθηκε και με την ιστορία της Κρήτης και συγκεκριμένα με τη Μάχης της Κρήτης. Στην περιοχή όπου βρίσκεται η γέφυρα και στο αεροδρόμιο του Μάλεμε έγινε από τις δυνάμεις του Άξονα, στις 20 Μαΐου 1941, η ρίψη των Γερμανών αλεξιπτωτιστών.

Εκεί οι Κρητικοί αγωνιστές και κυρίως ο άμαχος πληθυσμός και οι σύμμαχοι τους πρόβαλαν γενναία αντίσταση η οποία υποχρέωσε τους κατακτητές να διαθέσουν ισχυρές δυνάμεις για να καταφέρουν να επικρατήσουν έχοντας πολυάριθμα θύματα σε αυτή τους την προσπάθεια.

Από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς της μετέπειτα περιόδου ένα μέρος της γέφυρας κατέρρευσε και αναστηλώθηκε πρόχειρα από τους Γερμανούς.

Το 1998, η φθορά του χρόνου και η διάβρωση προκάλεσαν και πάλι ζημιά στη γέφυρα, κι έτσι το 2000 έγινε πλήρης αποκατάσταση της από τον τότε Δήμο Βουκολιών.

Βέβαια τέτοια έργα απαιτούν διαρκώς συντηρήσεις κι έτσι και στις μέρες μας τρέχει μια νέα προσπάθεια αποκατάστασης και ανάδειξης της ιστορικής γέφυρας από το Δήμο Πλατανιά, όπου πλέον ανήκει.

Η γέφυρα του Ταυρωνίτη, να σημειώσουμε πως έχει χαρακτηριστεί Νεώτερο Ιστορικό Μνημείο και αποτελεί τμήμα πεζοπορικών και ποδηλατικών διαδρομών.

Δίπλα της διατηρείται ένα παλιό πολυβολείο, ένας πύργος από γερμανικό άρμα μάχης Panzer 38T, δυο εξουδετερωμένες νάρκες MKG-MODO αμερικάνικης κατασκευής, καθώς και μία τορπίλη, για να θυμίζουν εκείνη τη δύσκολη περίοδο της κρητικής ιστορίας.

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο «Η αρχιτεκτονική στην Κρήτη-Περίοδος των Νεωτέρων Χρόνων», Χρυσούλα Τζομπανάκη, 2005)