Ο θλιμένος έφηβος της Ιεράπετρας-Ένα αριστούργημα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

 

Ξεχωρίζει στην αίθουσα 22 του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου και δεν θα μπορούσε να συμβεί κάτι διαφορετικό αφού πρόκειται για ένα αριστούργημα.

Ο ιματιοφόρος νέος από την Ιεράπετρα ή έφηβος της Ιεράπετρας ή Πίπης, όπως χαϊδευτικά τον αποκαλούν οι άνθρωποι του Μουσείου, είναι ένα χάλκινο άγαλμα, του 50-25 π. Χ. σχεδόν φυσικού μεγέθους, που βρέθηκε εντελώς τυχαία σε αμμουδιά της Ιεράπετρας.

Είναι ευτύχημα που δεν είχε φθορές και δεν έπεσε σε χέρια που θα το έλιωναν για να χρησιμοποιήσουν το μέταλλο από το οποίο είναι φτιαγμένο.Έτσι βρέθηκε στο Μουσείο του Ηρακλείου να το θαυμάζουμε και να "μοιραζόμαστε" λίγη από τη θλίψη της έκφρασης του.

Όπως  αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Μουσείου, το άγαλμα του νεαρού είναι ελάχιστα μικρότερο του φυσικού μεγέθους στις διαστάσεις του.Ο νέος στέκεται μετωπικά, με στάσιμο το αριστερό πόδι και το δεξί λυγισμένο προς το πλάι.

Φορά μόνο ένα ιμάτιο που καλύπτει σχεδόν όλο το σώμα του αφήνοντας γυμνό μόνο ένα μικρό μέρος από το στέρνο και τα πόδια του, χαμηλά. Το ιμάτιο καλύπτει ακόμα και τα χέρια του.Στα πόδια ο νέος φορά περίτεχνα σανδάλια.

Τα μάτια του ήταν ένθετα και δυστυχώς δεν διασώθηκαν. Ωστόσο η κλίση προς τα κάτω και δεξιά του κεφαλιού και η σοβαρή και θλιμμένη έκφραση του προσώπου, μαζί με το νεαρό της ηλικίας και τον τρόπο αμφίεσης, είναι στοιχεία που υποδηλώνουν τη χρήση του αγάλματος ως διακόσμησης σε ταφικό μνημείο και όχι ως αναθήματος σε Ιερό.

Ο εντοπισμός του σε παραλία κάνει τους αρχαιολόγους να πιστεύουν πως προέρχεται από κάποιο ναυάγιο.

Η εξαιρετική σπανιότητα στην Κρήτη κοίλων χάλκινων αγαλμάτων αυτής της εποχής, η ποιότητα κατασκευής του αλλά και το κόστος του, με πιθανή μεταφορά του από την Αττική, είναι στοιχεία που μαρτυρούν την υψηλή κοινωνική θέση του απεικονιζόμενου νέου.

Αν συνδυαστούν με τα ρωμαϊκά χαρακτηριστικά, που του αναγνωρίστηκαν, τότε θα μπορούσε να υποτεθεί πως προέρχεται από πλούσια οικογένεια Ρωμαίων εποίκων της ακμάζουσας Ιεράπυτνας.

Ιταλός αρχαιολόγος έχει ισχυριστεί πως ο νέος που βλέπουμε στο συγκεκριμένο άγαλμα είναι ο Καισαρίωνας, ο γιος της Κλεοπάτρας και του Ιουλίου Καίσαρα που τελικά δολοφονήθηκε σε ηλικία 17 ετών.

Με τον ισχυρισμό αυτό ωστόσο διαφωνεί ο αρχαιολόγος του Μουσείου Ηρακλείου Κλεάνθης Σιδηρόπουλος αντιτάσσοντας σειρά επιχειρημάτων τόσο ως προς την τεχνοτροπία κατασκευής του αγάλματος όσο και άλλα επιμέρους που παραπέμπουν σε μορφή μη γνωστή.