Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου στο Αόρι (Καλαφατιανά) στην Καλαμαύκα της Ιεράπετρας

 

Στο Αόρι (Καλαφατιανά), μια απομονωμένη, καταπράσινη, περιοχή έξω από την Καλαμαύκα της Ιεράπετρας, είναι κτισμένος ο  ναός του Αγίου Γεωργίου.

Πρόκειται για έναν απέριττο μονόχωρο καμαροσκεπή ναό η βόρεια πλευρά του οποίου είναι σε επαφή με την βραχώδη πλαγιά.

Εικάζεται πως πρόκειται για καθολικό μικρού μοναστηριού καθώς είναι γνωστό ότι στην συγκεκριμένη περιοχή άκμασε ο μοναχισμός ενώ δίπλα του υπάρχουν απομεινάρια κτισμάτων, που ίσως να ήταν κελιά. Η περιοχή διαθέτει και νερό.

Στο παρελθόν ο ναός είχε ερειπωθεί και ανακατασκευάστηκε στον ίδιο ακριβώς τύπο, αν και εσωτερικά οι φθορές, με το διάβα του χρόνου, είναι εμφανείς.

Εξωτερικά το μοναδικό στοιχείο που προξενεί ενδιαφέρον είναι ένας περίτεχνος λαξευτός διακοσμητικός ρόδακας, πάνω από την είσοδο, που πιθανότατα μεταφέρθηκε εκεί και βρήκε δεύτερη χρήση.

Στο εσωτερικό διατηρούνται αξιόλογες τοιχογραφίες, στην κάτω στάθμη της βόρειας πλευράς, η οποία λόγω της επαφής της με τον βράχο δεν κατέρρευσε.

Σε μεγαλύτερο ύψος σώζεται ο διάκοσμος στον δυτικό και τον ανατολικό τοίχο που δεν συμπαρασύρθηκαν όταν έπεσε η καμάρα.

Αν και αποσπασματικές, οι διατηρούμενες τοιχογραφίες είναι αρκετές ώστε να κατανοήσουμε την αρχική οργάνωση που είχε ο  διάκοσμος του ναού.

Στην καμάρα κυριαρχούσε ο χριστολογικός κύκλος, ο οποίος χάθηκε οριστικά. Αυτό πιστοποιείται από την παράσταση του Ευαγγελισμού που έχει διατηρηθεί ανατολικά στο μέτωπο της κόγχης του Ιερού Βήματος μαζί με τη Φιλοξενία του Αβραάμ.

Στην αμέσως κατώτερη ζώνη διατηρούνται έξι παραστάσεις από τον βίο του Αγίου Γεωργίου.Χαμηλότερα η κάτω ζώνη των ολόσωμων μορφών σώζεται σχεδόν ακέραιη και σε καλύτερη κατάσταση.

Εκτός από τους ιεράρχες στο Ιερό Βήμα, το Χριστό και τη Θεοτόκο καθώς και τρεις έφιππους αγίους (Γεώργιο, Δημήτριο, Θεόδωρο), εντύπωση προκαλεί η παράταξη των ολόσωμων μορφών στον δυτικό τοίχο.

Εκεί, εκτός από τον Άγιο Αντώνιο, εικονίζονται τέσσερις αγίες, αφού το μικρό μοναστικό καθίδρυμα ήταν τόπος ασκήσεως γυναικών, δηλαδή γυναικείο μοναστήρι.

Η τέχνη των τοιχογραφιών είναι πραγματικά εντυπωσιακή με έντονα εκφραστικά στοιχεία, αλλά δεν μπορούν να χρονολογηθούν με ασφάλεια καθώς μία επιγραφή που διατηρείται στην πρόθεση δεν είναι αναγνώσιμη. Με βάση τα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά θα μπορούσαν να χρονολογηθούν στον 14ο αιώνα.

Σε νοταριακό έγγραφο του Ιανουαρίου του 1543 του νοταρίου Ιεράπετρας Ιωάννου Ολόκαλου, που αφορά στη Διαθήκη του Ηγουμένου της Μονής Αγίας Παρασκευής στο Ψαθί Φιλοθέου Νταβράδου, ο ναός αναφέρεται ως «ης τον Μεγαν Γεόργιον στου Καλαφάτη» και «στον Μεγαν Γεόργιον, στο χορίων Καλαμαύκα, όπου ηνηε η καλογραδες».

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητρόπολης Ιεραπύτνης και Σητείας)