Η γιορτή της Αναλήψεως στην Κρήτη-Ξεχασμένες παραδόσεις

Σαράντα ημέρες συμπληρώνονται σήμερα από το Πάσχα. Σήμερα λέμε για τελευταία φορά το Χριστός Ανέστη κλείνοντας τον κύκλο του καθώς ο Κύριος αναλήφθηκε στους Ουρανούς ολοκληρώνοντας το επίγειο έργο του μ’ εμάς τους ανθρώπους.

Η γιορτή της Αναλήψεως, σύμφωνα με την παράδοση, θέλει εξόρμηση στη θάλασσα, αγιασμό του νερού και το πρώτο μπάνιο της χρονιάς.

Βέβαια στις μέρες μας τα μπάνια για πολλούς μπορούν να έχουν ξεκινήσει καιρό πριν ή να μην έχουν σταματήσει όλο το χρόνο, όμως παλιά τη γιορτή της Αναλήψεως επέλεγαν οι άνθρωποι για να κάνουν το πρώτο μπάνιο και να λάβουν κάτι από την ευλογία του νερού.

Στη Λάστρο της Σητείας έφτιαχναν μάλιστα μια σούπα χρησιμοποιώντας θαλασσινό νερό και κρέας, την οποία ονόμαζαν γιαλίτικη και την έψηναν σε φωτιά πάνω στην άμμο. Το τραπέζι είχε, επίσης, πάντα, καλιτσούνια ή άλλες πίτες με γαλακτοκομικά.

Όσοι ζούσαν μακριά από την παραλία φρόντιζαν να πηγαίνουν από το προηγούμενο βράδυ στη θάλασσα αποσπερίζοντας και περνώντας ευχάριστα μέχρι να έλθει το πρωί.

Πίστευαν μάλιστα πως στη διάρκεια της νύχτας φούσκωνε η θάλασσα, άνοιγε ο ουρανός και μια φωτιά σαν αστραπή άγγιζε το νερό, το άνοιγε, σταματώντας το κύμα, και τότε γινόταν η ανάληψη του Χριστού.

Γι' αυτό το λόγο και αρκετοί άνθρωποι, συνήθως όμως γυναίκες, έμπαιναν στη θάλασσα, που είχε καθαγιαστεί, και μετρούσαν σαράντα κύματα πιστεύοντας πως με αυτό τον τρόπο θα προστατεύονταν ποικιλοτρόπως.

Όσο για εκείνους που η απόσταση που τους χώριζε από τη θάλασσα ήταν πολύ μεγάλη και δεν μπορούσαν να μετακινηθούν λύση αποτελούσε την ημέρα της Αναλήψεως η πιο κοντινή πηγή ή ποτάμι. Εκεί πλένονταν ρίχνοντας επάνω τους σαράντα φορές νερό ή σχηματίζοντας σαράντα φορές το σχήμα του σταυρού στο μέτωπο τους με βρεγμένα δάκτυλα.

Στην περιοχή του Αποκόρωνα σαράντιζαν το μεταξόσπορο, σε μια ειδική τελετουργία, ενώ στη Σητεία αναζητούσαν και έτρωγαν το πρώτο ώριμο βερίκοκο της χρονιάς με την ευχή για «μούρη-βερίκοκο», δηλαδή ροδαλή, γεμάτη υγεία.

Στη γιορτή της Αναλήψεως έπιαναν και τη μαλλιαρή πέτρα από τη θάλασσα πιστεύοντας πως όπως εκείνη παραμένει σταθερή στη θέση της και δεν μετακινείται έτσι κι όσοι την τραβούσαν από το βυθό θα είχαν σταθερότητα στη ζωή τους.

Στο Ηράκλειο του Μεσοπολέμου αυτό γινόταν μαζικά, με τους Ηρακλειώτες να εκδράμουν στην παραλία της Τρυπητής όπου έστηναν μεγάλη γιορτή, με χορούς και μουσικές.

Κατά το παρελθόν αυτή την ημέρα επέλεγαν οι βοσκοί σε συγκεκριμένες περιοχές της Κρήτης για να κατεβάσουν τα κοπάδια τους στη θάλασσα προσπαθώντας να βάλουν τα ζώα μέσα στο νερό της για να πάρουν την ευλογία του.

 

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη "Λαικές τελετουργίες στην Κρήτη-Έθιμα στον κύκλο του χρόνου". Η φωτογραφία από τη γιορτή της Αναλήψεως στην Ελούντα προέρχεται από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Ανατολή).

Δείτε επίσης:

Το αρμύρισμα των προβάτων στη γιορτή της Αναλήψεως στην Κρήτη