Στο Αφρατί, πάνω στο ύψωμα όπου βρίσκεται η αρχαία Αρκαδία, ένας
σπουδαίος και σχεδόν άγνωστος ακόμα αρχαιολογικός χώρος, καθώς δεν έχει γίνει
ολοκληρωμένη ανασκαφή του, είναι κτισμένο το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία.
Η θέση όπου ανεγέρθηκε δεν είναι τυχαία, εκεί φέρεται να
υπήρχε ιερό κορυφής κατά την αρχαιότητα κι όταν η Αρκαδία έπαψε να υπάρχει και
το ιερό της εγκαταλείφθηκε τότε τη θέση του πήρε ο χριστιανικός μικρός ναός.
Ακόμα διακρίνονται από την πλευρά του Ιερού του ναού τμήματα της θεμελίωσης
εκείνου του αρχαίου ιερού κορυφής.
Δυστυχώς οι σεισμοί του Σεπτεμβρίου του 2021 δεν άφησαν ανέγγιχτο
ούτε τον Προφήτη Ηλία. Πλέον επίσημα δεν επιτρέπεται η λειτουργία του όμως οι κάτοικοι στο
Αφρατί, ακόμα κι έτσι, εξακολουθούν κάθε χρόνο στη γιορτή του να ανηφορίζουν στο
λόφο όπου είναι κτισμένος και να τελούν τη Θεία Λειτουργία έξω από το λαβωμένο
κτίσμα του, προσευχόμενοι κάποια στιγμή να τον δουν ξανά ακέραιο και
λειτουργικό.
Ο ιερέας του οικισμού, πατέρας Γεώργιος Κουναλάκης, καιρό πριν
την γιορτή του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου, καταστρώνει σχέδια για το πώς θα
τιμήσουν τον Άγιο τους χωρίς απρόοπτα καθώς εκεί ψηλά ο αέρας σηκώνει και
παίρνει τα πάντα.
Παλιότερα αυτό το εκκλησάκι διεκδικούσε εκτός από το Αφρατί
και η γειτονική Παναγιά Πεδιάδος όμως ο τότε ιερέας στο Αφρατί κατάφερε να
ξεκαθαρίσει την κατάσταση.
Από το ξωκλήσι, η θέα είναι πραγματικά μοναδική. Έχουν
μετρήσει από εκεί πάνω, όπως φαίνονται με γυμνό μάτι, 65 χωριά ενώ είναι σημείο
που προσφέρει θέα και προς το Κρητικό Πέλαγος και προς το Νότιο Κρητικό
Πέλαγος.
Εννοείται πως από τον Προφήτη Ηλία διακρίνεται σε όλη την
έκταση της και η περιοχή όπου άκμασε κάποτε η αρχαία Αρκαδία.
Κάπου γύρω στο 2000, όπως μας διηγήθηκε ο π. Γεώργιος
Κουναλάκης, ξέσπασε μεγάλη φωτιά στην περιοχή της Παναγιάς που γρήγορα πήρε
έκταση κι άρχισε να ανηφορίζει προς το λόφο του Προφήτη Ηλία. Τότε έγινε κάτι
αναπάντεχο. Οι φλόγες έσβησαν μόνες τους με το που προσέγγισαν το εκκλησάκι και
μάλιστα χωρίς καν να μαυρίσουν τους λευκούς
εξωτερικούς τοίχους του.