Τοπίο που σε κάνει να ξεχνάς ότι βρίσκεσαι στην Κρήτη συναντά ο επισκέπτης στη φυσιολατρική διαδρομή που ξεκινά έξω από το Στύλο Χανίων και καταλήγει στην Κυανή Ακτή, στις Καλύβες Αποκορώνου.
Πρόκειται για την παρόχθια διαδρομή του ποταμού Κυλιάρη, ενός
ποταμού που το δίκτυο του καλύπτει συνολική απόσταση άνω των 30 χιλιομέτρων με
διαμορφωμένο ωστόσο για περίπατο το τελευταίο κομμάτι του μήκους σχεδόν 5
χιλιομέτρων.
Πρόκειται για μια διαδρομή δίπλα στο νερό, ανάμεσα σε
οργιώδη βλάστηση και σημεία ανάπαυσης όπου περισσεύει η δροσιά και η γαλήνη.
Στα νερά του ποταμού ζουν πέστροφες, χέλια, καβούρια, κι
άλλα υδρόβια είδη ενώ το όμορφο, σαν ζωγραφιά, τοπίο συμπληρώνουν ψηλά πλατάνια,
ιτιές, ευκάλυπτοι, καλαμώνες, καρυδιές, κισσός και αρκετά οπωροφόρα δέντρα, μια
και στις όχθες του από παλιά οι άνθρωποι έφτιαχναν περβόλια. Κάθε είδους πουλιά φωλιάζουν στα δέντρα συνοτροφεύοντας με το τραγούδι τους όποιον θελήσει να περπατήσει, να κάνει ποδήλατο ή απλά να καθίσει στην περιοχή κάτω από τη σκιά.
Δεν είναι τυχαίο που στην αρχαιότητα ο ποταμός ονομάζονταν
Πυκνός λόγω της πυκνής βλάστησης που τον χαρακτήριζε. Αλλά και η ονομασία του
Κυλιάρης σχετίζεται με το πλούσιο υδατικό δυναμικό του που ορμητικό κυλά παρασέρνοντας, καμιά φορά, τα πάντα στο διάβα του. Γι αυτό και χρειάστηκε να εκτελεστούν τα τελευταία χρόνια αντιπλημμυρικά έργα. Να σημειώσουμε πως κατά κόρον σήμερα θα δείτε το όνομα
του ποταμού γραμμένο ως Κοιλιάρη, που δεν θεωρείται σωστή γραφή, αλλά έχει επικρατήσει.
Ο ποταμός Κυλιάρης πηγάζει από την κορυφή του Βαρσάμου, σε υψόμετρο 1389 μέτρων, και τη Μαύρη, σε υψόμετρο 2069 μέτρων στα Λευκά Όρη.
Η κυριότερη πηγή τροφοδοσίας του ποταμού είναι η πηγή του Στύλου. Στον Κυλιάρη ρίχνουν τα νερά τους τέσσερις παραπόταμοι, ο Κεραμιώτης και η Αναβρετή, ο Μυλαύλακας και ο Μανταμάς. Να σημειώσουμε πως στην πορεία του ο ποταμός συναντούσε 3 νερόμυλους, στο Στύλο, στους Αρμένους και τις Καλύβες. Μάλιστα ο νερόμυλος στο Στύλο αποτελεί ένα πραγματικό υπερθέαμα καθώς θεωρείται ο μεγαλύτερος στην Κρήτη.
Σήμερα η διαμορφωμένη διαδρομή του Κυλιάρη αποτελεί μια όαση δροσιάς τους καλοκαιρινούς μήνες και αν βρεθείτε εκεί θα δείτε αρκετές οικογένειες και παρέες να κάνουν πικ νικ, να παίζουν στα νερά του και να απολαμβάνουν τις ομορφιές του.