Το ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού στην Ασή Γωνιά-Η παράδοση για το Σταυρό που οδήγησε στο κτίσιμο του

 

Σε βραχώδες λόφο, απέναντι από την Ασή Γωνιά στον Αποκόρωνα Χανίων, δεσπόζει το ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού που τόσο οι κάτοικοι όσο και πολλοί άλλοι που γνωρίζουν την ιστορία του τιμούν ξεχωριστά καθώς ταυτίζεται με παραδόσεις στενά συνυφασμένες με την ιστορία του τόπου.

Στο εκκλησάκι αυτό βρίσκεται ένας ξεχωριστός μεταλλικός Σταυρός που ίσως στόλιζε κάποιο λάβαρο την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Η παράδοση θέλει ο συγκεκριμένος Σταυρός να εντοπίζεται, κάπου γύρω στο 1845, από βοσκό σε βουνό πλησίον της Ασή Γωνιάς. Ο βοσκός είχε χάσει τις αίγες του και αναζητώντας τις ένιωσε από ένα σημείο με πολλές πέτρες να αναδίδεται έντονη ευωδιά. Προσεκτικά αφαίρεσε μια μια τις πέτρες και αποκαλύφθηκε ο σκελετός ενός ατόμου που επάνω του έφερε αυτό το Σταυρό.

Ολόκληρο το χωριό, σε πομπή, κατευθύνθηκε στο σημείο εκείνο, παρέλαβε το Σταυρό και τον μετέφερε στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, στο σημερινό μεγάλο ναό του Αγίου, όπου και τον εναπόθεσε.

Μετά κτίστηκε ναός που αφιερώθηκε στον Τίμιο Σταυρό μέσα στο χωριό της Ασή Γωνιάς.Όμως, όπως αναφέρει η ίδια παράδοση, ο Σταυρός με τρόπο θαυμαστό μετακινούνταν από την εκκλησία μέσα στο χωριό πάνω σε βράχο στο ύψωμα όπου σήμερα είναι κτισμένο το ξωκλήσι.

Έτσι οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να κτίσουν εκεί μια μικρή εκκλησία για να τοποθετήσουν το Σταυρό. Μάλιστα, μας ανέφερε κάτοικος πως, κάποια στιγμή έπεσε και θύμα κλοπής και τον μετέφερε ο δράστης στην Αγγλία όμως κι από εκεί έφυγε για να επιστρέψει στο «σπίτι» του στην Ασή Γωνιά.

Το ύψωμα αυτό όμως συνδέεται και με μια άλλη ιστορία που έχει κι αυτή τις ρίζες της στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Κατά την Επανάσταση του 1866-68 τουρκο-αιγύπτιοι πήγαν στην Ασή Γωνιά για να καταστείλουν τους εκεί επαναστάτες.

Οι Κρητικοί αντάρτες βρέθηκαν στα βουνά για να τους αντιμετωπίσουν ενώ γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι μετακινήθηκαν ως το ύψωμα του Τιμίου Σταυρού για να προστατευθούν. Τότε, σύμφωνα με ιστορία που διηγήθηκε ο εφημέριος της Ασή Γωνιάς π. Βασίλειος Χατζηδάκης, κι ενώ ο ιερέας που διακονούσε εκείνη την περίοδο το χωριό έκανε δεήσεις για να προστατευθούν τα γυναικόπαιδα, συνέβη κάτι μοναδικό: «Συνωμότησαν» οι καιρικές συνθήκες και εκδίωξαν κακήν κακώς τους τουρκο-αιγύπτιους ενώ φαίνεται στην απομάκρυνση τους να "έβαλε" το χέρι του και ο Άγιος Γεώργιος καθώς οι ίδιοι οι διωκόμενοι μίλησαν για έναν καβαλάρη που τους τρομοκράτησε.

Μάλιστα όταν τοιχογραφήθηκε το ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού πάνω στην είσοδο του απεικονίστηκε όλη αυτή η παράδοση με την εύρεση του σταυρού από το βοσκό και την εκδίωξη του εχθρού από τον Άγιο Γεώργιο, με φόντο το χωριό της Ασή Γωνιάς.

Το εκκλησάκι σήμερα

Το ξωκλήσι του Τιμίου Σταυρού πάνω στο λόφο κτίστηκε το 1895 με τη συνδρομή όλων των κατοίκων της Ασή Γωνιάς. Επειδή το σημείο ήταν δυσπρόσιτο κουβαλούσαν όλοι κι από κάτι για την ανέγερση του. Μάλιστα μαρτυρείται πως οι γυναίκες με λαήνια έφερναν νερό και σε μια εξ αυτών έπεσε η στάμνα και κατρακύλησε σε μεγάλη απόσταση, μέσα σε ρεματιά, όμως ούτε έσπασε, ούτε χύθηκε μια σταγόνα νερού.

Έκτοτε έχουν γίνει σε διάφορες περιόδους ανακαινιστικές εργασίες για να φτιαχτεί αυλή που θα φιλοξενεί τους πιστούς, πηγάδι πίσω από το Ιερό για να ξεδιψούν όσοι βρεθούν εκεί ψηλά, αλλά και προσθήκη καμπαναριού.

Στην πιο πρόσφατη ανακαίνιση το εσωτερικό του ναού, με δαπάνη πιστής με καταγωγή από την Ασή Γωνιά, τοιχογραφήθηκε από το Ρεθεμνιώτη αγιογράφο Αντώνη Λύτινα με παραστάσεις που αφορούν στον Τίμιο Σταυρό και το βίο του Χριστού. Κάθε χρόνο την παραμονή της γιορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στις 13 Σεπτεμβρίου, οργανώνεται μεγάλη γιορτή στο ξωκλήσι το οποίο γεμίζει από πιστούς από την Ασή Γωνιά κι όχι μόνο.