Το σιδηρουργείο και τα κτίσματα με τους μεγαλιθικούς τοίχους στον αρχαιολογικό χώρο του Ανάβλοχου

Ο Ανάβλοχος ή Αναύλοχος, είναι μια ορεινή κορυφογραμμή στην περιοχή του Λασιθίου, που βλέπει από ψηλά το Βραχάσι και την κοιλάδα του Μεραμπέλου.

Λόγω της μακράς διάρκειας (περίπου 1200-650 π.Χ.) της οικιστικής του χρήσης, της θέσης του ανάμεσα στους παράκτιους οικισμούς της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, στο Σίσι και τα Μάλια και τις Αρχαϊκές πόλεις της Δρήρου και της Μιλάτου, καθώς και λόγω της έκτασης και της φύσης των καταλοίπων του, ο Ανάβλοχος αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση μελέτης μιας καίριας περιόδου της ιστορίας που οδηγεί στη μετάβαση από τα ανάκτορα στις πόλεις.

Εδώ και χρόνια πραγματοποιούνται ανασκαφές στον Ανάβλοχο από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών με επικεφαλής την αρχαιολόγο Florence Gaignerot-Driessen, οι οποίες κι έχουν αποκαλύψει σημαντικά πράγματα για την οργάνωση και τον τρόπο ζωής πάνω σε αυτή την κορυφογραμμή και τις πλαγιές της.

Στο ψηλότερο σημείο της βορειοανατολικής πλαγιάς στον Ανάβλοχο, οι αρχαιολόγοι εντόπισαν μια πλήρη και ξεχωριστή συνοικία σε σχέση με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις που έχουν εντοπίσει στην ευρύτερη περιοχή.

Την ονόμασαν «Quartier de la Forge» ,δηλαδή γειτονιά του σιδηρουργείου, καθώς είναι ξεκάθαρο πως εκεί αναπτύχθηκαν έντονες μεταλλουργικές δραστηριότητες στο πλαίσιο της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου.

Το κεραμικό σύνολο που ανακτήθηκε από τον χώρο αυτό είναι περιορισμένο, αλλά μπορεί προσωρινά να χρονολογηθεί στα μέσα του 8ου με αρχές του 7ου αι. π.Χ. (Ύστερη Γεωμετρική-Πρώιμη Αρχαϊκή περίοδος).

Το συγκρότημα αποτελείται από τρία μέρη χτισμένα σε δύο πεζούλια, τα οποία μπορούσε να προσεγγίσει κανείς από μια ράμπα, ενώ στηρίζονταν από μεγαλιθικούς τοίχους, θεμελιωμένους σε βράχο.

Στην τελευταία της αρχιτεκτονική φάση, η μεγάλη Κατοικία Α, που βρέθηκε εκεί, αποτελούνταν από πέντε δωμάτια και μια αυλή, χτισμένα σε τρία επίπεδα.

Στο κτίριο (Β) υπήρχε ένα παγκάκι και μια υποτιθέμενη αποθήκη, σε υψηλότερο επίπεδο.Το Γ κτίσμα, το οποίο είναι χτισμένο σε ξεχωριστή βεράντα, πιθανότατα αντιπροσωπεύει μια μεταγενέστερη προσθήκη .Το κτίσμα εδώ παραπέμπει σε ένα σιδηρουργείο.

Εντοπίστηκε μια σιδηρουργική εστία που πλαισιώνεται από δύο τετράγωνους λίθους που χρησίμευαν ως άκμονες. Επιπλέον, από το κτίσμα αυτό ανακτήθηκαν μεγάλες ποσότητες μεταλλουργικών απορριμμάτων, γεγονός που υποδηλώνει ότι στην περιοχή αυτή του οικισμού κατασκευάζονταν εντατικά όχι μόνο σιδερένια αλλά και χαλύβδινα αντικείμενα.

Στην αντίθετη πλαγιά του λόφου βλέπουμε μια βεράντα που είχε αναφερθεί ήδη από το Γάλλο αρχαιολόγο Joseph Demargne, και ως εκ τούτου ονομάστηκε «Demargne's Terrace».

Πρόκειται για μια κατασκευή με εντυπωσιακό μέγεθος και μεγαλιθικούς τοίχους αντιστήριξης, που είχε ορατότητα και προσβασιμότητα από οποιοδήποτε άλλο σημείο του οικισμού. Οι ανασκαφές εδώ αποκάλυψαν ένα μεγάλο κτήριο που χτίστηκε σε δύο διαφορετικά επίπεδα.

Στην τελευταία του αρχιτεκτονική φάση, αποτελούνταν από τρία δωμάτια, έναν προθάλαμο και μια αυλή.Ένα σημαντικό σύνολο αντικειμένων ανακτήθηκαν από το ένα εκ των δωματίων που βλέπουμε εδώ.

Δεν είναι ξεκάθαρη η χρήση του χώρου. Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για οποιαδήποτε κοινόχρηστη ή δημόσια λειτουργία για αυτό το κτίριο.

Για την ιστορία ν’ αναφέρουμε πως ο Lucio Mariani και ο Arthur Evans, που συμβούλεψαν τη Harriet Boyd να ξεκινήσει την εξερεύνηση στον Ανάβλοχο, είναι από τους πρώτους επισκέπτες της συγκεκριμένης κορυφογραμμής.

Όμως οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τον Γάλλο αρχαιολόγο Pierre Demargne, υπό την αιγίδα της Γαλλικής Σχολής Αθηνών.

Μεταξύ 2006 και 2014 έγιαναν αρκετές σωστικές ανασκαφές από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου για να συνεχίσει την ανασκαφική εργασία η Γαλλική Σχολή Αθηνών, υπό την καθοδήγηση της ικανής αρχαιολόγου Florence Gaignerot-Driessen.

(Οι πληροφορίες και το σχεδιάγραμμα αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα anavlochos.hypotheses.org )