Χρυσούλα Κουτσάκη: Η βραβευμένη μαντιναδολόγος από τον Τσίγκουνα

 

Ξεχωριστός μέσα στους πολλούς ρόλους της ζωής της Χρυσούλας Κουτσάκη αυτός της μαντιναδολόγου.

Τη συναντήσαμε στον μικρό οικισμό του Τσίγκουνα, δυτικά του Λέντα, στο Δήμο Φαιστού, όπου ζει και λειτουργεί με τον σύζυγο της καφενείο και μας μίλησε για το πάθος της να συνθέτει μαντινάδες, για πολλές από τις οποίες μάλιστα έχει βραβευθεί.

Η Χρυσούλα Κουτσάκη μοιράζει τη ζωή της ανάμεσα στο καφενείο, το σπίτι και την οικογένεια της αλλά και στα θερμοκήπια και τα πρόβατα που διατηρούν .

Από πολύ μικρή ωστόσο είχε κι ένα ξεχωριστό ταλέντο, να συνθέτει μαντινάδες. Δεν είναι τυχαία εξάλλου η αγάπη της για την κρητική παράδοση καθώς τα αδέλφια της είναι οργανοπαίχτες και συγκεκριμένα λαουτιέρηδες.

Δίστιχα για την καρδιά, για τον άνθρωπο, για το θάνατο, για τη μοίρα και κάθε άλλο γεγονός, που τη δεδομένη στιγμή θα της κεντρίσει το ενδιαφέρον, αυθόρμητα και χωρίς μεγάλη προσπάθεια ξεπηδούν από την ψυχή της.

Η χαρά και ο πόνος ωστόσο είναι, συνήθως, οι κινητήριες δυνάμεις που της δημιουργούν την ανάγκη να συνθέσει μαντινάδες.

Μάλιστα λόγω της ικανότητας της αυτής είναι περιζήτητη σε γάμους, πανηγύρια κι άλλες τέτοιες στιγμές που τα δίστιχα προκύπτουν αβίαστα και εύστοχα δίνοντας ξεχωριστό τόνο.

Η πιο αγαπημένη της όμως, όπως μας λέει, είναι μια μαντινάδα που έφτιαξε για τη μάνα και η οποία μάλιστα έλαβε πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό: «Στης σκέψης μου την εκκλησιά στο ιερό του νου μου θα σ’ έχω μάνα ώστε να ζω να φέγγεις του ουρανού μου».

Και μια που η γνωριμία με την κ. Χρυσούλα έγινε μετά από πεζοπορία στα βουνά της περιοχής της μας αφιέρωσε κι εμάς μια μαντινάδα που έχει να κάνει με τη φύση:

«Πέρδικα ξόμπλι τση κορφής τω χαρακιώ πλουμίδι

ο ήλιος κάθε ταχηνί εκεί που στέκεις δύδει».

Μέσα στο οικογενειακό καφενείο είδαμε στον τοίχο, σε κορνίζες, κάποιες από τις βραβευμένες μαντινάδες της:

«Ποτές δεν έχει νοστιμιά του δυστυχή το πιάτο

Γιατί  ναι μ’ αναστεναγμούς και δάκρυα γεμάτο»,

«Καλλιά να τρως ψωμί κι ελιές μ’ υγεία να κοιμάσαι

παρά του κόσμου τα καλά και αρρωστάρης να σαι»,

«Ωσάν τ’ ανάλατο φαί που νοστιμιά δεν έχει

Είν’ οι κουβέντες καθανούς άμα δε τζι προσέχει».

Η κ. Χρυσούλα παρότι σημειώνει τις πολλές μαντινάδες που συνθέτει δεν έχει προχωρήσει σε μια έκδοση τους σε βιβλίο ώστε να μπορέσει το κοινό, που αγαπά αυτά τα κρητικά δίστιχα, να τις δει όλες μαζί.

Βέβαια σε ετήσιες εκδόσεις με αντικείμενο τις μαντινάδες θα συναντήσουμε δικές της όμως θα ήταν ενδιαφέρον αν υπήρχε μια συνολική αποτύπωση μόνο των δίστιχων της Χρυσούλας Κουτσάκη, πράγμα που ευχόμαστε να συμβεί σύντομα.