Τα παλιά ασβεστοκάμινα και η λειτουργία τους στην Κρήτη

 

Κατά το παρελθόν που το τσιμέντο είτε δεν υπήρχε είτε ήταν είδος πολυτελείας, ο ασβέστης αποτελούσε βασικό συνεκτικό υλικό για να κτιστούν τα σπίτια κι όλα τα άλλα κτίρια.

Ως βασικό συστατικό λοιπόν στη λάσπη που έφτιαχναν για τις οικοδομές ήταν αναγκαία η παραγωγή ασβέστη κι αυτό γινόταν στα ασβεστοκάμινα που κατασκευάστηκαν και λειτούργησαν σε αφθονία σε όλη την Κρήτη.

Το πρώτο πράγμα που επέλεγε εκείνος που ήθελε να φτιάξει και να εκμεταλλευτεί ασβεστοκάμινο ήταν να διαλέξει το κατάλληλο σημείο, το οποίο έπρεπε να διαθέτει πολλές πέτρες αλλά και καύσιμη ύλη, δηλαδή κλαδιά από κατσοπρίνια, σκίνους, ασπαλάθους κι άλλους θάμνους που καίγονται και βγάζουν φλόγα για ώρα.

Για να φτιάξουν το καμίνι έσκαβαν πρώτα ένα μεγάλο λάκκο κι άρχιζαν να κτίζουν τις ασβεστόπετρες κατά τρόπο ώστε να σχηματίζουν, όσο έπαιρναν ύψος, ένα θόλο.

Νότια τους άφηναν μια οπή, το πορί, από όπου θα έβαζαν μέσα τα κλαδιά που θα καίγονταν.Εξωτερικά έχτιζαν ένα διπλό τοίχο με χώμα στη μέση για να μην υπάρχει απώλεια θερμότητας.Έφτιαχναν έτσι κάτι που έμοιαζε με ένα τεράστιο φούρνο, το οποίο βέβαια ήθελε καλές γνώσεις και εμπειρία για να γίνει σωστά και να λειτουργήσει όπως έπρεπε.

Αφού ολοκλήρωναν την κατασκευή του καμινιού ξεκινούσε το κάψιμο. Έπρεπε να υπάρχει άνθρωπος εκεί 24 ώρες το 24ώρο για να ενισχύει (ταϊζει) τη φωτιά που έκαιγε σε θερμοκρασίες πάνω από 1000 βαθμούς κελσίου για τουλάχιστον τρία με τέσσερα μερόνυχτα.

Ο ασβέστης ήταν έτοιμος όταν ο καπνός που έβγαινε από το εσωτερικό του έπαυε να είναι μαύρος και έβγαινε λευκός.

Στη συνέχεια άφηναν μερικές μέρες το καμίνι να κρυώσει, πριν αφαιρέσουν τον ασβέστη, διαδικασία επίπονη αφού ακόμα δεν ήταν εντελώς κρύος ενώ στο εσωτερικό του υπήρχαν αναθυμιάσεις που έκαναν την παραμονή στο εσωτερικό του για ώρα, επικίνδυνη.

Ο ασβέστης μεταφέρονταν τέλος σε ασβεστόλακκο για να τον σβήσουν και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό ή για ασβέστωμα κτιρίων αφού ήταν η μπογιά των παλιών. Ένα υλικό που δεν έδινε μόνο λευκό χρώμα στα σπίτια αλλά λειτουργούσε και ως απολυμαντικό.

(Οι φωτογραφίες μας προέρχονται από παλιά ασβεστοκάμινα στην περιοχή του Ορεινού Ιεράπετρας).

Ασβεστοκάμινο σε λειτουργία, πηγή φωτογραφίας oryktosploutos.net