Φραντζεσκιανά Μετόχια: Το ιστορικό διατηρητέο μνημείο του Σχολείου και του Σπιτιού της Δασκάλας

 

Στα Φραντζεσκιανά Μετόχια του Ρεθύμνου, στο κέντρο του οικισμού και δίπλα το ναό του Ευαγγελισμού, είναι κτισμένο το  Δημοτικό Σχολείο και σε συνέχεια αυτού το σπίτι της δασκάλας, που αποτελούν χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο.

Δημοτικό Σχολείο στα Φραντζεσκιανά Μετόχια λειτούργησε πρώτη φορά το 1837 και ήταν το 4^ο τότε, που άνοιγε τις πόρτες του για να υποδεχθεί μαθητές στο Νομό Ρεθύμνου.Λίγα χρόνια αργότερα, το 1860, έγινε Αλληλοδιδακτικό, με δάσκαλο τον Γ. Τσικαλόπουλο.

Σ' εκείνο το πρώτο σχολείο φοιτούσαν ως το 1911 και οι μαθητές του κοντινού οικισμού Κάτω Βαλσαμόνερο ενώ τη λειτουργία του στήριζαν οικονομικά οι Μονές Προφήτη Ηλία Ρουστίκων και Παναγίας Μυριοκεφάλων.

Το 1864 χτίστηκε το κτίριο του διδακτηρίου, που βλέπουμε δίπλα στην Εκκλησία, όπως αναφέρεται στη σωζόμενη πλάκα: «ΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗ ΔΑΠΑΝΗ ΤΕ ΚΑΙ ΖΗΛΩ ΤΩΝ ΦΙΛΟΜΟΥΣΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ 1864 ΤΗ Α’ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ».

Το διώροφο σπίτι της δασκάλας ανεγέρθηκε το 1877 και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως Αγρονομείο και ως γραφείο της Κοινότητας.

Το παλιό Δημοτικό Σχολείο κάλυπτε τις ανάγκες του οικισμού μέχρι το 1968 οπότε οικοδομήθηκε νέο διδακτήριο.

Το κτίσμα του Σχολείο, μαζί με το Σπίτι της Δασκάλας, όπως αποκαλούν οι κάτοικοι το ψηλότερο κτίσμα που ενώνεται με το σχολείο και διέμεναν εκεί οι δάσκαλοι, καθώς και η αυλή του, που μεσολαβεί ανάμεσα σε αυτά και την Εκκλησία, αντιμετωπίζονται ως ενιαίο κτιριακό σύνολο που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Η σχετική απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρει: «Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950, το κτιριακό συγκρότημα "σχολείο - σπίτι δασκάλου" μαζί με την αυλή του, στα Φρατζεσκιανά Μετόχια του Νομού Ρεθύμνης, γιατί είναι από τα λίγα δείγματα της ειδικής αρχιτεκτονικής σχολείων του τύπου αυτού, που υπάρχουν από το παρελθόν της Κρήτης.

Αποτελεί αισθητικά ενδιαφέρουσα σύνθεση συνόλου, με την εξωτερική πέτρινη σκάλα, τον υπόστεγο ισόγειο χώρο που είναι προσπελάσιμος με δύο καμάρες και ενώνεται με την αυλή της εκκλησίας».

Το Παλιό Δημοτικό Σχολείο αλλά και το Σπίτι της Δασκάλας έχουν ανακαινισθεί διατηρώντας όλα τα παλιά στοιχεία τους.

Από το 2018  χώρος του χρησιμοποιείται ως έδρα του Παγκρήτιου Συλλόγου Καλλιτεχνών Κρητικής Μουσικής καθώς από τα Φραντζεσκιανά Μετόχια καταγόταν ο Ανδρέας Ροδινός ένας μουσικός, συνθέτης και λυράρης, από τους σπουδαιότερους της κρητικής μουσικής παράδοσης.

 

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από το Υπουργείο Πολιτισμού και αφιέρωμα του Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη στα Ρεθεμνιώτικα Νέα)