Φραντζεσκιανά Μετόχια: Ο μικρός οικισμός κοντά στο Ρέθυμνο με τα εντυπωσιακά παλιά κτίσματα

 

Τα Φραντζεσκιανά Μετόχια είναι ένα μικρό αλλά όμορφο χωριό αρκετά κοντά στην πόλη του Ρεθύμνου.

Τα παλιά κτίσματα του εντυπωσιάζουν με την αρχιτεκτονική τους αν και τα περισσότερα έχουν εγκαταλειφθεί.Μεγάλα και ψηλά σπίτια, εντυπωσιακά θυρώματα, καμάρες, περίκλειστες αυλές, δίνουν στα Φραντεζεσκιανά Μετόχια αέρα μια άλλης εποχής που μας ταξιδεύει πίσω στην Βενετοκρατία.

Το όνομα του χωριού, είναι ανθρωπονυμικό και προέρχεται από κάποιο Φραντζέσκο, όνομα που συναντάμε συχνά στην Κρήτη της Βενετοκρατίας.

Ο Λευτέρης Κρυοβρυσανάκης αναφέρει ότι στο μετόχι αυτό εγκαταστάθηκε τον 17ο αιώνα κάποιος Έλληνας αξιωματικός από τη Σικελία που τον έλεγαν Φραντζέσκο. Σε αυτό το μετόχι άρχισαν να εγκαθίστανται και άλλες οικογένειες, όπως οι Δρουλίσκοι, και τελικά μετατράπηκε σε χωριό, που πήρε το όνομά του από τον πρώτο οικιστή του.

Μια άλλη εκδοχή αναφορικά με την ονομασία του είναι πως εκεί ίσως υπήρχαν μετόχια της μονής των Φραγκισκανών στο Ρέθυμνο.

Στις βενετικές απογραφές πάντως τα Φραντεζεσκιανά Μετόχια δεν τα συναντάμε με την παλαιότερη αναφορά σε αυτά να τη βρίσκουμε στην απογραφή του 1834, η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγύπτιους, όπου αναφέρονται απλά ως Metokhia, με αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό και 24 οικογένειες.

Στα Φραντζεσκιανά Μετόχια λειτούργησε ένα από τα πρώτα σχολεία του νομού Ρεθύμνου το 1837 ενώ το 1864 κτίστηκε το πρώτο σχολικό κτίριο στον οικισμό. Ο χώρος του σχολείου σήμερα φιλοξενεί την έδρα του Παγκρήτιου Συλλόγου Καλλιτεχνών Κρητικής Μουσικής.

Δίπλα στο σχολείο ο ενοριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Το σύμπλεγμα κτισμάτων δίπλα στην εκκλησία το οποίο απαρτίζουν το παλιό σχολείο, μαζί με το σπίτι του δασκάλου και την αυλή του, έχουν χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, γιατί είναι από τα λίγα δείγματα της ειδικής αρχιτεκτονικής σχολείων που υπάρχουν από το παρελθόν της Κρήτης. Αποτελεί αισθητικά ενδιαφέρουσα σύνθεση συνόλου, με την εξωτερική πέτρινη σκάλα, τον υπόστεγο ισόγειο χώρο που είναι προσπελάσιμος με δύο καμάρες και ενώνεται με την αυλή της εκκλησίας. Το σπίτι του δασκάλου κτίστηκε το 1877 και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως Αγρονομείο και ως γραφείο της Κοινότητας.

Επίσης ένα ακόμα μεγάλο κτιριακό συγκρότημα το οποίο περιλαμβάνει ελαιοτριβείο και σπίτι, ιδιοκτησίας Νησιανάκη, έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι αποτελεί τυπικό δείγμα συγκροτήματος ελαιοτριβείου και κατοικίας, με αρχιτεκτονικά στοιχεία της ύστερης Ενετοκρατίας - πρώιμης τουρκοκρατίας, που βρισκόταν σε συνεχή χρήση μέχρι το 19ο αιώνα.

Δείτε επίσης:

Φραντζεσκιανά Μετόχια: Το ιστορικό διατηρητέο μνημείο του Σχολείου και του Σπιτιού της Δασκάλας