Η βενετσιάνικη Βίλα Clodio με το εντυπωσιακό θύρωμα στον Πίκρη Ρεθύμνου

Στο χωριό Πίκρης, στην ενδοχώρα του Ρεθύμνου, είχε εγκατασταθεί, όταν η Κρήτη έπεσε στα χέρια των Ενετών, η οικογένεια των ευγενών Clontio.

Εκεί έκτισαν ένα εντυπωσιακό αρχοντικό που δυστυχώς στην πορεία των αιώνων δεν έτυχε φροντίδας και μέριμνας από τις αρμόδιες Αρχές με αποτέλεσμα το 2013 να καταρρεύσει ένα μεγάλο τμήμα του, στα ανατολικά.

Σώζεται, μετά από συντήρηση, σε καλή κατάσταση, το άκρως εντυπωσιακό θύρωμα της βίλας Clodio με το ενεπίγραφο αέτωμα που φέρει τη χρονολογία 1610.

Η βίλα Clodio αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία που συναντά κανείς στον όμορφο χωριό Πίκρης, με τα στενά δρομάκια και τα απομεινάρια κτιρίων μιας άλλης εποχής.

Κτισμένη σε πολύ κοντινή απόσταση από τον ποταμό Αρκαδιώτη η βίλα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο, όμως αυτό ισχύει μόνο στα χαρτιά αφού η κοστοβόρα αναστύλωση και συντήρηση της απέτρεψε το να προστατευθεί και να παραδοθεί στις επόμενες γενιές όπως την άφησαν, φεύγοντας από την Κρήτη, οι Βενετοί.

Οι άνθρωποι στην ιδιοκτησία των οποίων περιήλθε, στην πορεία των ετών, αλλά και το σύνολο των κατοίκων του Πίκρη ζητούσαν το μοναδικό αυτό κτίσμα και στολίδι του τόπου τους να αναδειχθεί και να συντηρηθεί.

Κάποια στιγμή, μέσα στη δεκαετία του 1980, έγινε μια μελέτη για την αναστύλωση της αλλά δυστυχώς το έργο δεν χρηματοδοτήθηκε ποτέ.

Στο κενό έπεσε και η προσπάθεια για ένταξη της στο πρόγραμμα Leader, μέχρι που κατέπεσε όλο το ανατολικό τμήμα της και πλέον διασώζονται κάποια κομμάτια του κτιρίου σ' εκείνη την πλευρά, το θύρωμα και εξωτερικοί τοίχοι.

Η ιστορία της

Η βίλα Clodio ή το παλάτι Clodio, όπως το αποκαλεί ο Gerola, ήταν η θερινή κατοικία της οικογένειας του Γεωργίου Clodio. Μέσα στην πόλη του Ρεθύμνου είχε φτιάξει την κύρια κατοικία της ενώ στο χωριό Πίκρη και στο Χρωμοναστήρι έκτισε άλλα δυο πολυτελή κτίρια.

Ευτυχώς του Χρωμοναστηρίου πρόλαβαν και το αναπαλαίωσαν έγκαιρα και σήμερα λειτουργεί εκεί στρατιωτικό μουσείο.

Επισκεπτόμενος ο G. Gerola την περιοχή του Πίκρη είχε φωτογραφίσει τη θύρα της βίλας Clodio και είχε αναφερθεί στις οθωμανικές προσθήκες που βρήκε στο κτίσμα εξηγώντας πως από την βενετσιάνικη κατασκευή διατηρούνταν τότε το ανατολικότερο τμήμα.

Στο ισόγειο βρήκε ένα θησαυροφυλάκιο που ενωνόταν προς τα δυτικά με μερικά δωμάτια. Οι εξωτερικοί και εσωτερικοί τοίχοι, περιέγραφε, ήταν εφοδιασμένοι με πέτρινους δακτυλίους και οι τρεις πόρτες, που επικοινωνούν με τα εσωτερικά δωμάτια, είχαν εσωτερική καμάρα. Τα δωμάτια όμως δεν είχαν οροφή ενώ οι κεντρικές πόρτες τους ήταν φραγμένες και είχε κτιστεί μια σκάλα που οδηγούσε στον επάνω όροφο, που δεν του φάνηκε βενετσιάνικη κατασκευή.

Η θύρα στην ανατολική πλευρά του θόλου, έγραψε, πως ήταν επίσης εσωτερικά τοξωτή ενώ τα δύο παράθυρα φαίνονταν κυκλικά και ανόμοια.

Μπροστά από το παλάτι είδε την αυλή ενώ στη βόρεια πλευρά του περιβόλου θαύμασε την θύρα του 1610 αναφέροντας πως είναι παρόμοια με αυτή που υπάρχει στο χωριό Μούνδρος στο Ρέθυμνο και φέρει οικόσημα και επιγραφές στα λατινικά.

Ο σημερινός ιδιοκτήτης

Ο Μανόλης Καλαϊτζάκης είναι σήμερα ο ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου τμήματος του κτίσματος που κάποτε ήταν η βίλα Clodio.

Τον συναντήσαμε στον Πίκρη και μας είπε πως το ακίνητο ως ανταλλάξιμο, μετά την αποχώρηση των Οθωμανών από την Κρήτη, δόθηκε στην μικρασιάτικη οικογένεια Χατζαντωνάκη.

Στην πορεία των ετών έζησαν εκεί και απόκτησαν μικρότερα τμήματα του κτίσματος 4-5 οικογένειες.

Βέβαια μετά τους Βενετούς οι Οθωμανοί, που κατοίκησαν στη βίλα, έκαναν προσθήκες κτισμάτων και η αρχική εικόνα της αλλοιώθηκε.

Εσωτερικά πάντως διατηρούνται πατητήρια κι άλλες υποδομές που μαρτυρούν την αρχική χρήση της βίλας ως θερινής κατοικίας των βενετσιάνων αρχόντων.

Δυστυχώς το γεγονός του ότι είναι μνημείο έχει δυσκολέψει πολύ την όποια προσπάθεια έχει κάνει ο κ. Καλαϊτζάκης για να συντηρήσει ότι απέμεινε από τη βενετσιάνικη βίλα. Από την άλλη οι αρμόδιες υπηρεσίες, πέρα από απαγορεύσεις, δεν έχουν μεριμνήσει ουσιαστικά για τη διάσωση της. Έτσι αφού έπεσε το ανατολικό τμήμα της κάποια στιγμή κατέρρευσε και κομμάτι του εντυπωσιακού θυρώματος και χρειάστηκαν 2-3 χρόνια εργασιών για να αναστυλωθεί.

(Πληροφορίες καθώς και δυο παλιές φωτογραφίες της βίλας αντλήθηκαν από την έκδοση "Monumenti Veneti nell΄ isola di Creta", Giuseppe Gerola, volume terzo)

Δείτε επίσης:

Το Στρατιωτικό Μουσείο Χρωμοναστηρίου στην Ενετική Έπαυλη Κλόντιο