Το αλουμινένιο δοχείο μεταφοράς υγρών που δεν έλειπε από κανένα σπίτι στα χωριά της Κρήτης

 

Παλιά δεν έλειπε από κανένα κρητικό σπίτι στα χωριά.

Το πανάλαφρο αλουμινένιο δοχείο με το καπάκι και το χερούλι, που σίγουρα εκτός από πολλές χρήσεις είχε και πολλά ονόματα, στα μέρη μας το έλεγαν γιγούμι. Ωστόσο οι ονομασίες του διέφεραν ανά περιοχή της Κρήτης. Έτσι το συναντάμε, όπως μας μετέφεραν αναγνώστες, ως γαλέτι, συγλέτο, κουνέτο ή κουνέτι, μπραχάτζι, γερντελάκι, τζιγκάκι, γαλαθιά, συγκλί, κουρούπι ή κουρουπάκι, καστάνια ή καστανιά, κάρτο, τσουποκούρουπο (όταν μάζευαν σε αυτό την τσίπα από το γάλα), γαλαφτίδι, καβέτι, κουνενίδι, κατσαρόλι, τέστα (Αποκόρωνας) και σεφέρ τασί (Μεραμπέλο).

Ήταν δοχείο για μεταφορά υγρών κατά κύριο λόγο, αν και μπορούσε ο καθένας να μεταφέρει σε αυτό ότι δεν ήθελε να χυθεί. Συνήθιζαν να το χρησιμοποιούν και για μεταφορά φαγητού, όταν πήγαιναν στα χωράφια.

Σε σπίτια με ένα ή δυο πρόβατα ή κατσίκες το χρησιμοποιούσαν για να αρμέγουν και να βάζουν μέσα το γάλα μεταφέροντας το από το στάβλο στο σπίτι με ασφάλεια.

Και οι φωτογραφίες του δοχείου που βλέπετε τραβήχτηκαν σε ένα μαντρί με πρόβατα στην Ασή Γωνιά. Ο βοσκός το είχε κρεμάσει έξω από το πέτρινο τοίχο της αποθήκης του μαζί με άλλα δυο μικρότερα δοχεία φτιαγμένα από το ίδιο υλικό.

Μεταγενέστερα πάντως γιγούμι ή γιουγούμι ή ζιγούμι αποκαλούσαν (βλέπε Βασίλης Ορφανός, «Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα») το δοχείο από χαλκό, ορείχαλκο ή λευκοσίδηρο με τη μικρή βρυσούλα μπροστά το οποίο χρησιμοποιούσαν στα καφενεία. Το είχαν πάντα πάνω από την παραστιά για να κρατά ζεστό το νερό ώστε να φτιάχνουν καφέ κι άλλα βραστάρια χωρίς να χάνουν χρόνο με το βρασμό.