Το ρίξιμο του ήλιου: Μια ξεχασμένη πρακτική αντιμετώπισης της ηλίασης

  

Ξεχασμένη ως πρακτική σήμερα ωστόσο παρουσιάζει ενδιαφέρον γι αυτό και αναζητήσαμε πληροφορίες ώστε να τη διατηρήσουμε ζωντανή.

Ο λόγος για το «ρίξιμο» του ήλιου, μια τεχνική που μοιάζει με το γνωστό μας ξεμάτιασμα ωστόσο εφαρμόζεται όταν κάποιου πονάει έντονα το κεφάλι εξαιτίας της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.

Την εφάρμοζαν παλιά στα χωριά και περιελάμβανε μια ολόκληρη τελετουργία καθώς και μια γητειά που μπορούσε να τη μεταφέρει και να τη διαδώσει μόνο άνδρας που τον έλεγαν Μανώλη. Αν ωστόσο επρόκειτο για άνδρα που ήθελε να τη μάθει τότε έπρεπε να του την πει μια γυναίκα που την έλεγαν Μαρία, όπως γίνεται και με τη γητειά του ξεματιάσματος.

Η διαδικασία, όπως μάθαμε, μπορεί να γίνει μόνο σε τρεις χρονικές περιόδους στη διάρκεια της ημέρας.Το πρωί όταν ο ήλιος ανατέλλει, στις 12 το μεσημέρι που μεσουρανεί και στη δύση του.Πρέπει να γίνεται το «ρίξιμο» του ήλιου σε εξωτερικό χώρο και με θέα τον ήλιο.

Χρειάζεται ένα ποτήρι με νερό, όχι γεμάτο, κι ένα κλαδί βασιλικού που έχει φυτευτεί ανήμερα της γιορτής του Σταυρού. Κι επίσης μια πετσέτα που την τοποθετούν στο κεφάλι του προσώπου που υποφέρει.

Το άτομο που γνωρίζει τη γητειά λέει τα λόγια του και πίνει τρείς φορές από το ποτήρι με το νερό ενώ όσο μείνει το ρίχνει πάνω στο κεφάλι του ατόμου που έχει τον πονοκέφαλο.

Αυτό πρέπει να επαναληφθεί άλλες δυο μέρες, δηλαδή συνολικά τρείς φορές. Στη διάρκεια αυτών των ημερών το ποτήρι μένει εκτός σπιτιού, γυρισμένο ανάποδα πάνω στο τραπέζι.

Άλλοι το εφαρμόζουν με ένα ποτήρι νερό στο οποίο βάζουν λίγο κάρβουνο και στάρι ενώ στο κεφάλι του ατόμου που το χει πιάσει ήλιος τοποθετούν μια πετσέτα και λένε τη γητειά τρείς φορές τη μια πίσω από την άλλη.

Τώρα σε ότι αφορά το περιεχόμενο της γητειάς υπάρχουν διάφορες εκδοχές, όπως υπάρχουν και διαφορετικές διαδικασίες ανάλογα με την περιοχή:

«Στάσου ήλιε πρωινέ στάσου μεσημεριανέ

Έλα εδα κι επιάσαμε σε στο σταμνί εβάλαμε σε.

Ήλιε μας χρυσοήλιε μας, που πας να βασιλέψεις

Τον ή την δούλο-δούλη του Θεού (το όνομα του, της )που λάβωσες, γύρισε να τον ή την γιατρέψεις»

Εναλλακτικά άλλοι έλεγαν την εξής γητειά:

«Στάμνα ήλιε πρωινέ

Στάμνα μεσημεριανέ

Στάμνα ήλιε και έπιασε σε,στο λαήνι έβαλε σε»

Μια ακόμα εκδοχή της διαδικασίας ήταν το να βάλει ο γητευτής μέσα σε ένα ποτήρι τρία χαλίκια και να γυρίσει το ποτήρι πάνω στο κεφάλι του ατόμου που είχε πάθει ηλίαση, τον οποίο προηγουμένως είχε βάλει να καθίσει απέναντι από τον ήλιο. Τα λόγια που έλεγε για να απομακρύνει το πρόβλημα:

"Στάσου ήλιε πρωινέ

Στάσου μεσημεριανέ

Έλα δα κι επιάσαμε σε

Ήλιε μας χρυσοήλιε μας που πας να βασιλέψεις

Το δούλο του Θεού (το όνομα του παθόντα) που λάβωσες γιάειρε να γιατρέψεις"