Ο ερειπωμένος σπηλαιώδης ναός του Αγίου Ιωάννου στο Φαράγγι της Αγριόμαντρας στο Καβούσι

 

Λίγο πριν φθάσουμε στην όμορφη και απομονωμένη παραλία της Αγριόμαντρας στο Καβούσι της Ιεράπετρας συναντάμε τον ερειπωμένο σπηλαιώδη ναό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.

Είναι κρυμμένος στην έξοδο του μοναδικού σε κάλλος φαραγγιού της Αγριόμαντρας, που ξεκινά από την κορυφή του λόφου Χαλέπα και καταλήγει σε ένα μικρό κλειστό φυσικό λιμανάκι με καθαρά και καταγάλανα νερά, ανατολικά του κόλπου του Μεραμπέλλου.

Από την Ρωμαϊκή περίοδο έως και τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αγριόμαντρα ήταν ένα από τα δύο λιμάνια του Καβουσίου.

Ο σπηλαιώδης ναός που σήμερα είναι ερειπωμένος προφανώς χρησίμευε ως χώρος απομόνωσης και άσκησης των μοναχών που εγκαταβιούσαν στο παρακείμενο παλαιό Μονύδριο «του Μεγάλου Αντωνίου στα Βρυσίδια», με τις εκπληκτικές τοιχογραφίες, στο άλλο λιμάνι του Καβουσίου, στο Θόλο.

Οικοδοµήθηκε  σε κοίλωμα βράχου που μοιάζει με μικρή σπηλιά, μάλλον κατά την ενετική περίοδο, και χρησίμευσε ως λατρευτικός χώρος μοναχών που ασκήτευαν στην απομονωμένη και δυσπρόσιτη περιοχή.

Η αγριότητα και ασκητικότητα του τοπίου, τα φυσικά σπήλαια που τη χαρακτηρίζουν, αλλά κυρίως η γαλήνη και η απομόνωση δημιουργούσαν συνθήκες κατάλληλες για την καλλιέργεια του μοναχισμού και μάλιστα του ερημιτισμού, μακριά από τις βιοτικές ανθρώπινες μέριμνες.

Η μια σπηλαίωση φιλοξενεί το μικρό ναό, έχοντας κτίσει την είσοδο της με πέτρες, και μια δεύτερη, δίπλα της, ενδεχομένως να ήταν κατάλυμα για τους ασκητές.

Στο σπηλαιώδη ναό φαίνεται μια μικρή κατασκευή με χρήση ιερού βήματος ενώ το μόνο πράγμα που μαρτυρά πως κάποτε εκεί λειτούργησε εκκλησία είναι μια παλιά φθαρμένη εικόνα του Αγίου Ιωάννου και ένας σταυρός που οι Καβουσανοί έχουν στήσει στους βράχους.

Μάλιστα ο  Paul Faure στο βιβλίο του για τα Ιερά Σπήλαια της Κρήτη αναφέρει πως στο μικρό σπηλαιώδες εκκλησάκι στο φαράγγι της Αγριόμαντρας υπήρχαν και τοιχογραφίες. Σήμερα πάντως δεν διακρίνεται το παραμικρό καθώς το σπήλαιο έχει μετατραπεί σε καταφύγιο για κατσίκες.