Ο "Νερόμυλος του Ηλία" στο πανέμορφο φαράγγι των Πεύκων στο Λασίθι

 

Μόλις κατηφορίσουμε από τον οικισμό των Πεύκων και ακολουθήσουμε τις ενημερωτικές πινακίδες που μας οδηγούν στο μοναδική ομορφιάς ομώνυμο φαράγγι της περιοχής ένα από τα πρώτα σημεία ενδιαφέροντος που συναντάμε είναι ο "Νερόμυλος του Ηλία".

Πλέον δεν χρησιμοποιείται όμως διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση ο βασικός κορμός του και ερειπωμένα δίπλα του τα βοηθητικά κτίσματα.

Το πότε ακριβώς κτίστηκε δεν το γνωρίζουμε καθώς η παράδοση αναφέρει πως ήταν ήδη ερείπιο όταν το 824 μ.Χ. οι Σαρακηνοί Άραβες κατέλαβαν την Κρήτη και μέχρι τη στιγμή που το νησί πέρασε στα χέρια των Οθωμανών.

Τότε ένας άνδρας από τη Μεσαρά, ο Λατζάνης, κυνηγημένος από τους Οθωμανούς έφθασε στους Πεύκους και έδωσε ξανά ζωή στον ερειπωμένο νερόμυλο. Μάλιστα τους απογόνους του τους συναντάμε ως τις μέρες μας στους Πεύκους.

Έκτοτε ο νερόμυλος άλλαξε κάμποσους ιδιοκτήτες μέχρι που το 1915 ο τελευταίος που τον λειτούργησε ήταν ο Ηλίας Ν. Καναβάκης με το μικρό όνομα του οποίου επικράτησε να αποκαλούν το μύλο.

Ο νερόμυλος, με την πολύ ισχυρή κατασκευή του σε ένα σημείο όπου τότε υπήρχε μπόλικο νερό, άλεθε όχι μόνο σιτηρά αλλά και ελιές με τον Ηλία Καναβάκη να έχει φτιάξει την κατάλληλη υποδομή για να καλύψει και αυτή την ανάγκη καθώς η περιοχή είναι κατάφυτη από ελαιόδεντρα, κάποια εκ των οποίων μετρούν αιώνες ζωής.

Οριστικά ο νερόμυλος του Ηλία έπαψε να λειτουργεί το 1925 αφού τα νερά στην περιοχή στέρεψαν και δεν μπορούσαν πια να τροφοδοτήσουν το μύλο.

(Με πληροφορίες από το βιβλίο «Πεύκοι Τόπος και Ιστορία», του Γεωργίου Θ. Καναβάκη, Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994)