Είναι χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός υψηλής
πολιτιστικής αξίας και δεν θα μπορούσε να ισχύει κάτι διαφορετικό γι' αυτόν.
Ο λόγος για τον οικισμό Καλανδαρέ στο Μυλοπόταμο Ρεθύμνου
που βρίθει από κτίσματα της Βενετοκρατίας, τα οποία ευτυχώς δεν γκρεμίστηκαν
αλλά αντίθετα αναπαλαιώθηκαν και πλέον στολίζουν με την ωραία αρχιτεκτονική τους
το μικρό χωριό.
Η Καλανδαρέ αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1300 του νοταρίου του Χάνδακα ενώ λίγο αργότερα συναντάται και στο Κατάστιχο Φέουδων της τούρμας Μυλοποτάμου.Κατά συνέπεια κατοίκηση του οικισμού πρέπει να έχουμε τουλάχιστον από τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο.
Το 1646 το χωριό, μαζί με γειτονικούς οικισμούς, υπέστη
καταστροφές από τους Οθωμανούς όπου περιγράφει και ο Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής
στο έργο του «Κρητικός Πόλεμος» (1645-1669) στο οποίο αφηγείται την κατάληψη
της Κρήτης από τους Τούρκους: «…Γρίδια-Αξόν εκαύσασι, Πέραμα κι Αβδανίτες,
Καλανταρέα, Καλαμά, Ορθέα, Πασαλίτες».
Στην Καλανδαρέ κατά την Τουρκοκρατία είχε επιλέξει να φτιάξει το
κονάκι του ο Πασάς Μουλάς Σκοτούλιος ο οποίος διέθετε κι ένα τεράστιο κοπάδι
ζώων. Μάλιστα απέναντι από την Καλανδαρέ διατηρούνται ακόμα τμήματα της μάντρας
του που αποτελεί μια πολύ ξεχωριστή κατασκευή.
Η Καλανδαρέ είναι κτισμένη σε ύψωμα ανάμεσα σε δυο φαράγγια,
το Καλανταριανό ανατολικά και το Γογγύλου δυτικά. Η θέα γύρω από το χωριό είναι
υπέροχη με το μάτι να φθάνει ως τη θάλασσα.
Δυστυχώς παρά την εξαιρετική εικόνα που παρουσιάζει ο
οικισμός σε αυτόν ζουν, μετά βίας, δέκα ψυχές όλο το χρόνο, που τους καλοκαιρινούς
μήνες μπορούν να φθάσουν και τους 60-70 κατοίκους. Τα περισσότερα
σπίτια του έχουν αγοραστεί από Ηρακλειώτισσα επιχειρηματία που τα αξιοποιεί
τουριστικά.
Δείτε επίσης
Το Οθωμανικό μαντρί του Πασά Μουλά Σκοτούλιου στην Καλανδαρέ Μυλοποτάμου
Ο μοναδικός ναός του Μυστικού Δείπνου (Αγία Τραπέζα) στην Καλανδαρέ Μυλοποτάμου