Στο παλιό χωριό Αφρατί, με τις βρύσες, τις βεγγέρες κάτω από τη μουριά και τα περβόλια

 

Το Αφρατί, στην πρώην επαρχία Πεδιάδος, είναι ένα μικρό χωριό που όπως τα περισσότερα χωριά στην κρητική επαρχία πέρασε από διάφορες φάσεις μέχρι να φθάσει σήμερα να αριθμεί λίγους κατοίκους, οι οποίοι όμως καταβάλουν φιλότιμες προσπάθειες να το κρατήσουν ζωντανό και να μην ξεχάσουν τις εποχές που έσφυζε από ζωή.

Και έσφυζε από ζωή γιατί είχε γόνιμα εδάφη, διέθετε νερό κι αυτά τα στοιχεία ήταν ικανά να ζήσουν αρκετό κόσμο, όχι με περισσό πλούτο αλλά με τόσα όσα ήταν αναγκαία.

Μια βόλτα στο παλιό κομμάτι του οικισμού, όπου βρίσκονται οι βρύσες και τα ερειπωμένα σπίτια, επιβεβαιώνει τα χρόνια ακμής που προηγήθηκαν.

Η παλιά πετρόκτιστη βρύση φέρει τη χρονολογία 1931 και λίγο παραπέρα μια νεότερη του 1953. Εποχές που το δίκτυο νερού δεν είχε φτάσει στα σπίτια και έπρεπε για λάτρα και πόση να παίρνουν οι κάτοικοι νερό από τις κοινοτικές βρύσες.

Εκεί, όπως μας διηγήθηκαν, έβαζαν τις μπουγάδες τους, πότιζαν τα ζώα και τα βράδια μαζεύονταν κάτω από τη μεγάλη μουριά, που σήμερα δεν υπάρχει, και βεγγέριζαν μιλώντας για το πώς πέρασαν τη μέρα τους και μεταφέροντας ο ένας στον άλλο τα νέα του χωριού.

Από τις βεγγέρες δεν έλειπαν τα ανέκδοτα και τα παιγνίδια αφού κάπως έπρεπε να κυλήσει η ώρα μέχρι να πάνε για ύπνο για να ξυπνήσουν αχάραγα και να ασχοληθούν με τα ζώα και τις καλλιέργειες τους.

Και όταν το φεγγάρι ήταν ολόγιομο και φώτιζε έντονα τις νύχτες δεν υπήρχε κάτοικος του Αφρατίου που να κάθεται μέσα στο σπίτι του, όλοι ήταν έξω και απολάμβαναν την παρέα των συγχωριανών τους.

Κάποτε το Αφρατί, όπως μας είπε ο εφημέριος του χωριού π. Γεώργιος Κουναλάκης, είχε επτά καφενεία και όταν έπαιζαν χαρτιά για να διασκεδάσουν άνοιγαν μια γκαζόζα στα τέσσερα.

Ως πιτσιρικάς ο ίδιος έκανε και θελήματα φέρνοντας νερό με τη στάμνα από τη βρύση στις νοικοκυρές που τον φιλοδωρούσαν για τον κόπο του με χαρούπι καβουρδισμένο στο φούρνο.

Σε κοντινή απόσταση από τις βρύσες κυλούσε ρυάκι και το νερό του, με καταπότες, που διακρίνονται στην άκρη των μονοπατιών μέχρι σήμερα, έφθανε σε ανθηρά περβόλια που διατηρούσαν οι άνθρωποι του χωριού.

Χρόνια δύσκολα που όμως οι παλιοί δεν ξεχνούν γιατί είχαν μια απλότητα και μια παράξενη ομορφιά που έχει φωλιάσει στις ψυχές τους και δεν χάνει το χρώμα της όσο ο καιρός αλλάζει τις ζωές τους και την εικόνα του χωριού τους.