Κάτω Τριπόδο: Ο μικρός γοητευτικός οικισμός του Μυλοποτάμου κοντά στις Μαργαρίτες

 

Ένα πέρασμα από εκεί αρκεί για να σου κλέψει την καρδιά αυτός ο μικρός και σχεδόν έρημος οικισμός.

Το Κάτω Τρίποδο ή Τριπόδω, όπως φαίνεται να είναι η σωστή γραφή του, είναι ένας οικισμός του Μυλοποτάμου, πολύ κοντά στις Μαργαρίτες.

Για την ονομασία του έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες. Ο Στέφανος Ξανθουδίδης, επειδή υπάρχουν δυο οικισμοί αρκετά κοντά που ο ένας λέγεται Τριπόδο και ο άλλος Κάτω Τριπόδο, συσχετίζει την ονομασία τους με τον Απόλλωνα, που λάτρευαν στην κοντινή Ελεύθερνα.

Η Πυθία, που ήταν πρωθιέρεια του Απόλλωνα, ανέβαινε πάνω σε ένα τρίποδα για να δώσει χρησμούς. Θεώρησε λοιπόν και ο Ξανθουδίδης πως οι δυο αυτοί οικισμοί πήραν την ονομασία τους από ένα τέτοιο τρίποδα. Δεν αποκλείουν μάλιστα κάποιοι να υπήρχε ιερό με μαντείο του Απόλλωνα εκεί.

Βέβαια τα δυο αυτά χωριά τα συναντάμε πρώτη φορά σε γραπτό κείμενο στα "Κρητικά" του Χουρμούζη Βυζάντιου το 1842, δεν γνωρίζουμε να προϋπήρχαν ούτε κι έχουν βρεθεί εντός των ορίων τους αρχαιολογικά κατάλοιπα.

Κατά συνέπεια ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει πως μάλλον η ονομασία τους προέρχεται από το κρητικό επώνυμο Τρίποδος-Τριποδάκης και η κανονική γραφή του έπρεπε να είναι Τριπόδω.

Ανεξάρτητα πάντως από την προέλευση της ονομασίας του το Κάτω Τριπόδο ασκεί μια ιδιαίτερη γοητεία μέσα από την αρχιτεκτονική του και τη γαλήνη που πηγάζει από την απουσία κατοίκησης του.

Παρότι τα περισσότερα κτίσματα του είναι ερείπια, το χρώμα που δίνουν στον οικισμό είναι ξεχωριστό.

Ανάμεσα τους ένα μεγάλο και εντυπωσιακό κτίσμα, χαρακτηρισμένο από το 1989 ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το εν λόγω κτιριακό συγκρότημα, ιδιοκτησίας Γεωργίου Νικολακάκη, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του, γιατί αποτελεί αξιόλογο συγκρότημα που συνδυάζει αρμονικά στοιχεία τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής με νεοκλασική επίδραση στη μορφολογία των επιμέρους στοιχείων του.

Πολύ κοντά στο κτίριο Νικολακάκη μια επίσης εντυπωσιακή και ευμεγέθης πετρόκτιστη κατοικία με πισίνα, η οποία διατίθεται προς ενοικίαση. Γύρω τους άλλα ερειπωμένα κτίσματα που μαρτυρούν πως στην περίοδο ακμής του το Κάτω Τριπόδο υπήρξε ένα όμορφο και περιποιημένο χωριό.

Το διατηρητέο κτίσμα ιδιοκτησίας Νικολακάκη