Η εντυπωσιακή παλαιοχριστιανική βασιλική στο Βυζάρι Αμαρίου (φωτογραφίες)

 

Λίγο έξω από τον οικισμό του Βυζαρίου στο Αμάρι και κινούμενοι προς τα δυτικά συναντάμε τα απομεινάρια μιας εντυπωσιακής παλαιοχριστιανικής βασιλικής.

Πρόκειται για μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη, βασιλική που την περίοδο 1956-1958 ο καθηγητής Κ. Καλοκύρης ανέσκαψε αποδίδοντας στην περιοχή ένα ακόμα σπουδαίο μνημείο, που δυστυχώς παραμένει σχεδόν άγνωστο.

Η βασιλική του Βυζαρίου είναι διαστάσεων 34×17,30 μ. με νάρθηκα στα δυτικά ενώ ανατολικά καταλήγει σε τρεις ημικυκλικές αψίδες, από τις οποίες η μεγαλύτερη-μεσαία διασώζει υπολείμματα συνθρόνου.

Ο τρίκλιτος ναός διαιρείται από ψηλούς, κτιστούς στυλοβάτες που εκτείνονται από τον ανατολικό μέχρι τον δυτικό τοίχο, με ανοίγματα επικοινωνίας με τα πλάγια κλίτη μόνο στον χώρο του ιερού.

Οι στυλοβάτες έφεραν σειρές από πέντε αρράβδωτους κίονες, για να στηρίζουν τις τοξοστοιχίες που κατέληγαν στον ανατολικό και τον δυτικό τοίχο.

Το δάπεδο του ναού είχε κατασκευαστεί από πήλινες πλάκες με τη μορφή πλίνθου.

Το ιερό βήμα καταλαμβάνει έναν ιδιαίτερα μεγάλο χώρο στο μέσο του οποίου διατηρείται μερικώς η κάτω πλάκα της αγίας τράπεζας.

Ορισμένοι από τους κιονίσκους που βρέθηκαν στην ανασκαφή στήριζαν την άνω πλάκα, τμήματα της οποίας επίσης έχουν σωθεί.

Ο πώρινος στυλοβάτης του τέμπλου αποτελείται από εναλλασσόμενους ορθογώνιους και κυκλικούς δόμους.

Η κυκλική κατασκευή μπροστά από την αψίδα του νότιου κλίτους, που θεωρήθηκε χωνευτήριο, θα πρέπει να ερμηνευθεί ως κολυμβήθρα, όπως συναντάται και στις βασιλικές Πανόρμου, Φόδελε, Περάματος και του περίκεντρου Ναού της Επισκοπής Κισάμου.

 Ο ανασκαφέας υποστήριξε ότι η βασιλική κτίστηκε κατά τα τέλη του 8ου ή τις αρχές του 9ου αιώνα με υλικά από άλλη παλαιοχριστιανική βασιλική, σε δεύτερη χρήση.

Τα στοιχεία ωστόσο συνηγορούν ότι πρόκειται για κτίσμα του 6ου αιώνα που δέχτηκε μεταγενέστερες επεμβάσεις.

Η βασιλική φαίνεται ότι καταστράφηκε οριστικά από τις αραβικές επιδρομές του 9ου αιώνα, σύμφωνα και με τα συμπεράσματα του Καλοκύρη.

(Πηγή: Μιχάλης Γ. Ανδριανάκης – Κωνσταντίνος Δ. Γιαπιτσόγλου,  "Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης")