Ολοκληρώθηκε η φετινή διεθνής σπηλαιολογική αποστολή στο Σπηλαιοβάραθρο Στέρνες στα Λευκά Όρη

Για 8η συνεχόμενη χρονιά, ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης (ΣΠ.Ο.Κ.) διοργάνωσε διεθνή εξερευνητική αποστολή στο σπηλαιοβάραθρο Στέρνες, στα Λευκά Όρη των Χανίων,πάνω από την Ανώπολη Σφακίων, με υψόμετρο εισόδου στα 2.085μ.

Το σπηλαιοβάραθρο των Στερνών είναι το τέταρτο σε βάθος (-722m) και το τέταρτο σε μήκος (7.750m) σπήλαιο της Ελλάδας (στοιχεία του 2024). Βρίσκεται στην νότια πλαγιά της κορφής των Στερνών στα Λευκά Όρη του νομού Χανίων και σε υψόμετρο 2085m. Το σπήλαιο έχει την κωδική ονομασία GSO 21, από τη γαλλική ομάδα Group Speleo d’Orsay που το εξερεύνησε αρχικά.

Το γεγονός ότι η είσοδος του βρίσκεται 450m ψηλότερα από την είσοδο του βαθύτερου σπηλαίου της Ελλάδας, του Λιονταριού (-1110m), το καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Τα τελευταία 8 χρόνια ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης (ΣΠ.Ο.Κ.) διοργανώνει διεθνείς αποστολές για την εξερεύνησή του με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Μάλιστα, το πλήθος των μη-εξερευνημένων τμημάτων εγγυάται ότι οι αποστολές στο σπήλαιο θα συνεχιστούν για πολλά ακόμη χρόνια.

Το εντυπωσιακό αυτό σπήλαιο, προσφέρει απλόχερα πολύτιμα δεδομένα σε επιστήμονες που μελετούν τη γεωλογία, βιολογία, και υδρολογία του σπηλαίου και των Λευκών Ορέων. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται συνεχώς σε μήκος κατά πολλές εκατοντάδες μέτρα κάθε χρόνο, λόγω της ανακάλυψης μιας παλιάς οριζόντιας γαλαρίας με δεκάδες ανεξερεύνητα σημεία.

Στην φετινή αποστολή, που διήρκεσε από τις 24 Αυγούστου εώς και τις 8 Σεπτεμβρίου, συμμετείχαν πάνω από 45 σπηλαιολόγοι από 7 χώρες (Ελλάδα, Αγγλία, Ιταλία, Η.Π.Α., Αυστραλία, Γαλλία, και Σλοβενία).

Τα αποτελέσματα μετά από 2 εβδομάδες επίπονης και απαιτητικής, αλλά συνάμα ασφαλούς εξερεύνησης, είναι πολύ εντυπωσιακά και κάνουν ήδη το γύρο του κόσμου.

Κάτοψη Στερνών τοποθετημένη σε υπόβαθρο Google Earth, με Λαγκωνιά και Τριπλοτάφκι

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα συνοψίζονται ως εξής:

.2.100μ. νέων χαρτογραφημένων αγωγών - πλέον οι Στέρνες είναι το 4ο μακρύτερο σπήλαιο της Ελλάδας με μήκος 7.75χμ.

.106μ βαθύτερο - πλέον είναι το 4ο βαθύτερο σπήλαιο της Ελλάδας με βάθος 722μ.

.Ανακάλυψη της Αίθουσας της Πανδώρας - Υπόγειου Ποταμού Ιχώρ. Οι νέες διαδρομές του σπηλαίου προήλθαν κυρίως από μια συνέχεια που βρέθηκε στη γαλαρία και οδήγησε σε 4 μεγαλειώδεις αίθουσες, μοναδικές για το σπήλαιο, με μέσο μέγεθος 50x35x30μ. Οι αίθουσες καταλήγουν σε ένα παλιό μεγάλο σιφώνι, αντίστοιχων διαστάσεων, που ονομάστηκε αίθουσα της Πανδώρας. Από αυτό το σιφώνι, αναπτύσσεται πιο κάτω από τη γαλαρία ένα νέο επίπεδο του σπηλαίου μήκους ~1,5χλμ, στο οποίο και ρέει ένα υπόγειο ποτάμι, το Ιχώρ. Κατά μήκος του ποταμού συναντώνται 2 εντυπωσιακοί καταρράκτες. Το Ιχώρ τερματίζει στη μεγαλύτερη αίθουσα του σπηλαίου, με μέγεθος 70x40x55μ, σε ένα αδιαπέραστο από το νερό πέτρωμα.

.Ανακτήθηκαν μετρήσεις θερμοκρασίας και υγρασίας από 3 μόνιμους καταγραφείς που τοποθετήθηκαν στο σπήλαιο στην προηγούμενη αποστολή, δίνοντας πολύτιμα δεδομένα για τον καιρό εντός του σπηλαίου κατά τη διάρκεια του έτους.

.Έγιναν μετρήσεις θερμοκρασίας και ροής του αέρα σε διάσπαρτα σημεία του σπηλαίου, αλλά και της ροής του νερού στο Ιχώρ δίνοντας πολύτιμες πληροφορίες για τη μορφολογία και τη συμπεριφορά του σπηλαίου.

.Έγιναν μετρήσεις της στρωματογραφίας των πετρωμάτων με χρήση γεωλογικής πυξίδας.

.Εγινε δειγματοληψία ζωντανών οργανισμών εντός του σπηλαίου.

.Για πρώτη φορά οργανώθηκαν από την αποστολή 2 bivouac (κατασκήνωση μέσα στη σπηλιά) - Τα bivouac επέτρεψαν να κοιμηθούν εντός του σπηλαίου μέχρι και 10 σπηλαιολόγοι ταυτόχρονα. Οι ομάδες των σπηλαιολόγων που εναλλάσσονταν, παρέμεναν εντός του σπηλαίου για 3 συνεχόμενες ημέρες.

.Εγκαταστάθηκε πιο αξιόπιστη γραμμή τηλεφώνου με 5 τερματικά μέχρι το 1ο bivouac (-515μ).

.Έγινε χρήση για πρώτη φορά του ασύρματου γεώφωνου Pimprenelle της Ομάδας Σπηλαιοδιάσωσης της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (Σ.Ο.Ε.), που επέτρεψε την ικανοποιητική επικοινωνία μεταξύ της επιφάνειας με το 2ο bivouac στα -560μ.

.Εγκαταστάθηκε δορυφορικό Internet στην κατασκήνωση - σημαντικό για την ασφάλεια και την οργάνωση της αποστολής.

.Χαρτογραφήθηκε ένα νέο μικρό τμήμα στο παραπλήσιο σπήλαιο της Λαγκωνιάς που αποκαλύφθηκε στον πάγο.

.Εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε εκ νέου το παραπλήσιο σπηλαίο Τριπλοτάφκι - ανακαλύφθηκαν νέα τμήματα στα οποία δεν ολοκληρώθηκε η εξερεύνηση.

.Έγινε επιφανειακή εξερεύνηση για την αναζήτηση νέων στιγμάτων σπηλαίων και εξερεύνηση άλλων μικρότερων σπηλαίων στην περιοχή.

Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί, ότι για άλλη μια φορά δόθηκε η ευκαιρία στα μέλη του ΣΠ.Ο.Κ. και άλλους Έλληνες σπηλαιολόγους να συνεργαστούν και να ανταλλάξουν γνώση, εμπειρίες και ιδέες με πολύ έμπειρους ξένους σπηλαιολόγους που συμμετέχουν σε αποστολές σε όλο τον κόσμο. Οι γνώσεις που αποκομίζονται προσφέρουν μια επιστημονική μεθοδολογία στον τρόπο που προσεγγίζεται η εξερεύνηση του σπηλαίου, δίνοντας τη δυνατότητα κατανόησης της συμπεριφοράς και της μορφολογίας του μέσω μετρήσεων των διάφορων χαρακτηριστικών του. Το σπήλαιο πλέον, είναι αρκετά δύσκολο και απαιτητικό, και οι ομάδες των σπηλαιολόγων που εργάζονται βαθιά πρέπει να παραμείνουν εντός του σπηλαίου για πολλές μέρες, γεγονός που προϋποθέτει πέρα από καλή οργάνωση, συνεργασία και αποδοτικότητα στο έργο των ομάδων.

Ήδη ο ΣΠ.Ο.Κ. προετοιμάζεται για την αποστολή της επόμενης χρονιάς (2025), όπου κρίνεται αναγκαία η δημιουργία ενός νέου τρίτου bivouac στην αίθουσα της Πανδώρας.