Σγουροκεφάλι: Ο πρώτος οικιστής του από τα Σφακιά και η πλατεία που κάποτε ήταν λίμνη (Φωτο)

Το Σγουροκεφάλι είναι ένα όμορφο και αρκετά μεγάλο χωριό του Δήμου Χερσονήσου κτισμένο σε υψόμετρο 330 μέτρων, πλούσιο σε καλλιέργειες ελιάς και παλαιότερα αμπελιών.

Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, όμως την ίδρυση του την οφείλει σε ένα Σφακιανό που εγκατέλειψε τα Σφακιά εξαιτίας βεντέτας και εγκαταστάθηκε σε αυτή την περιοχή με το κοπάδι των ζώων του. Μάλιστα εντοπίσαμε και το σπίτι του, απέναντι από τον ενοριακό ναό της Αγίας Τριάδας και του Ευαγγελισμού.

Το επώνυμο του ήταν Σγουρός κι έτσι προέκυψε και η ονομασία του χωριού ως Σγουροκεφάλι.

Το Σγουροκεφάλι έχει παρελθόν που μας πάει πίσω στην Βενετοκρατία.Στην ενετική απογραφή του 1583 αναφέρεται ως Sgourochieffali με 62 κατοίκους και μάρτυρας εκείνης της περιόδου είναι η τοιχογραφημένη εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Όπως μας είπε ο Γιώργος Σφακιανάκης, που διετέλεσε πρόεδρος του οικισμού από το 1986 έως το 1998, παλαιότερα εκεί ζούσαν 500 άνθρωποι ενώ σήμερα ο πληθυσμός του έχει περιοριστεί στις περίπου 120 οικογένειες.

Εντός του χωριού λειτουργούσαν τέσσερις ζωήλατες φάμπρικες και τμήμα μιας εξ αυτών, με ότι απέμεινε από τα μηχανήματα της, βλέπουμε αν περιηγηθούμε στα στενά του Σγουροκεφαλίου.

Ο ηλικιωμένος Νίκος Μαρκουράκης θυμάται ακόμα την εποχή που η σημερινή πλατεία του χωριού ήταν λίμνη όπου πότιζαν τα ζώα τους. Όμως η ύπαρξη της, ειδικά το καλοκαίρι, δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα λόγω κουνουπιών και δυσοσμίας με ελονοσία κι άλλες ασθένειες κι έτσι αποφασίστηκε να μπαζωθεί και να γίνει όπως την βλέπουμε σήμερα.

Με γαϊδουράκια κουβάλησαν χώμα και κάλυψαν το νερό της κι αργότερα φύτεψαν τον ευκάλυπτο σχεδόν στο κέντρο της. Λίγα μέτρα παράμερα φτιάχτηκε ένα πηγάδι που το βάθος του φτάνει τα 35 μέτρα.

Από το χωριό αυτό ποτέ δεν έλειψε το νερό. Δεν ήταν μόνο αυτό της λίμνης που μπαζώθηκε αλλά έτρεχε αρκετό και στη ρεματιά παρακάτω, όπου βλέπουμε το φαράγγι του Καρτερού. Εκεί λειτουργούσαν νερόμυλους που άλεθαν σιτηρά.

Ακμαίο χωριό όπως ήταν διέθετε διθέσιο σχολείο όπου παλιά φοιτούσαν μέχρι 80 μαθητές. Το σχολείο κάποια στιγμή έπαψε να λειτουργεί όμως σήμερα, ευτυχώς, είναι και πάλι ανοικτό για να φοιτούν όχι μόνο τα παιδιά από το Σγουροκεφάλι αλλά και από κοντινά χωριά.

Χωριό που αξιώθηκε να δει τέσσερα από τα τέκνα του να ανεβαίνουν σε μητροπολιτικό θρόνο, εντός και εκτός Κρήτης, καμάρωνε και καμαρώνει ακόμα και σήμερα για τους πολλούς επιστήμονες που ανατρέφει, γιατρούς, δικηγόρους, ανώτερα στελέχη δημοσίων υπηρεσιών.

Παρότι αρκετά από τα παλιά σπίτια του τα βλέπουμε σήμερα ερειπωμένα το Σγουροκεφάλι, εξαιτίας της μικρής απόστασης που το χωρίζει από μεγάλα οικιστικά κέντρα και της πλούσιας γης του, παραμένει ζωντανό.

Δεν έχει τόσο πληθυσμό όσο παλιά, όμως δεν είναι ένας οικισμός που κινδυνεύει να χαθεί από το χάρτη. Τα καφενεία του έχουν θαμώνες και στους δρόμους συναντάς κατοίκους που τρέχουν να προφτάσουν να κάνουν τις δουλειές τους πριν πέσει το φως της μέρας. Όλοι οι άνθρωποι εδώ, μας είπαν όταν το επισκεφθήκαμε, είναι εργατικοί και προκομένοι.