Η Κόρη της Ελεύθερνας και η δίδυμη αδελφή της η Κυρία της Ωξέρ-Η περιπέτεια των δυο αγαλμάτων

 

Μπορεί οι συγκυρίες να τις χώρισαν όμως έχουν την ίδια καταγωγή κι αυτό πλέον δεν αμφισβητείται.

Η «Κόρη της Ελεύθερνας», που εκτίθεται στο Μουσείο της Ελεύθερνας στην Κρήτη, και η «Κυρία της Ωσέρ», που βλέπουμε στο Λούβρο στο Παρίσι, φιλοτεχνήθηκαν γύρω στο 650 π. Χ από τον ίδιο ασβεστόλιθο που αντλήθηκε από το λατομείο της Ελεύθερνας.

Χρειάστηκε να περάσουν αιώνες για να συναντηθούν ξανά και να επιβεβαιωθεί ο δεσμός «αίματος» τους μετά από σύνθετες αναλύσεις του υλικού τους που έδειξαν ταύτιση κατά 99,7%.

Η «Κόρη της Ελεύθερνας» ξεχωρίζει στο όμορφο μουσείο της Ελεύθερνας, δίπλα σε φωτογραφία της αδελφής της ενώ μέσα από βίντεο μπορεί ο επισκέπτης να ενημερωθεί για την παράξενη ιστορία τους. Βρέθηκε σε ανασκαφή στην Ελεύθερνα και παρότι αρκετά φθαρμένη διατηρεί πολύ καλά τις πλάγιες γραμμές της και την πίσω πλευρά με τα αρχικά της χρώματα. 

Δυστυχώς από την «Κόρη της Ελεύθερνας» λείπει το κεφάλι. Η θέση όπου εντοπίστηκε, δυτικά του μνημείου 4Α και η κατάσταση διατήρησης της οδήγησε τους αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι έστεκε στην κόγχη που θα σχημάτιζε η ψευδόθυρα του μνημείου ως φύλακας ή δαίμων ή θεότητα που ξεχώριζε τους δυο κόσμους, αυτό των ζώντων εξωτερικά και εκείνο των νεκρών εσωτερικά.

Σήμερα παρουσιάζεται σε ειδική προθήκη κι ίσως να έμενε στην αφάνεια αν τελικά δεν γινόταν η συσχέτιση με την διάσημη αδελφή της την Κυρία της Οσέρ, ενός αγάλματος δαιδαλικής τεχνοτροπίας που ξεχωρίζει στο μουσείο του Λούβρου.

Τα δυο αγάλματα φαίνεται πως χωρίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και με το πιο καλοδιατηρημένο να ταξιδεύει στη Γαλλία και το δεύτερο να παραμένει στην Κρήτη. Κι ίσως αν δεν ήταν ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης να μην μαθαίναμε ποτέ την ιστορία τους.

Τα δύο αγάλματα συναντήθηκαν ξανά στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το 2004, στο πλαίσιο της έκθεσης «Ελεύθερνα. Πόλη – Ακρόπολη – Νεκρόπολη».

H «Κυρία της Ωξέρ» (Auxerre), ταξίδεψε για πρώτη φορά εκτός Γαλλίας για να φιλοξενηθεί για τρεις μήνες στην Ελλάδα. Το  μικρού μεγέθους ασβεστολιθικό γλυπτό, το οποίο απεικονίζει είτε μια Κόρη (νεαρή γυναίκα), είτε μια αρχαϊκη θεά, ίσως τη νεαρή Περσεφόνη όταν απομακρύνθηκε από την Ελλάδα κλείστηκε σε μια αποθήκη στο Μουσείο της Ωξέρ, κοντά στο Παρίσι.

Εκεί βρέθηκε το 1907, όταν τυχαία την πρόσεξε ένας επιμελητής από το Λούβρο κι έκτοτε όχι μόνο βγήκε από την αφάνεια αλλά έγινε κι ένα από τα δημοφιλέστερα εκθέματα στο μουσείο του Παρισιού.

Η «Κυρία της Ωξέρ» διαθέτει τη στενή μέση μιας Μινωικής-Μυκηναϊκής θεάς, ενώ φορά πέπλο, επίβλημα και ζώνη. Τα μαλλιά δείχνουν αιγυπτιακή επιρροή ενώ το σχεδόν ανεπαίσθητο χαμόγελό της πλησιάζει το «αρχαϊκό μειδίαμα».