Πάνω από τον οικισμό του Νικηθιανού και πολύ κοντά στη
Νεάπολη Λασιθίου συναντάμε ένα σύνολο 15 πέτρινων ανεμόμυλων που
αποτελούν τοπόσημο για την περιοχή.
Πέντε απ' αυτούς τους ανεμόμυλους βρίσκονται νότια της Εθνικής
Οδού κι άλλοι δέκα βόρεια του δρόμου ενώ δυστυχώς όταν έγινε η διάνοιξη του 5-6
ακόμα που υπήρχαν στο σημείο κατεδαφίστηκαν.
Πρόκειται για ένα αξιόλογο μνημείο της προβιομηχανικής
εποχής του Νικηθιανού που η θέση του δυστυχώς δεν έχει βοηθήσει μέχρι σήμερα
ώστε να προστατευθεί και να αναδειχθεί. Ακόμα και πρόσφατα τέθηκε ζήτημα
κατεδάφισης ανεμόμυλων που γειτνιάζουν με την ΕΟ, στο πλαίσιο των εργασιών για
την κατασκευή του νέου ΒΟΑΚ.
Οι ανεμόμυλοι στο Νικηθιανό ανήκουν στην ίδια κατηγορία με τους
ανεμόμυλους στο Σελί Αμπέλου στο Οροπέδιο Λασιθίου. Βλέπουμε ανάμεσα τους και τον τύπο του ξετροχάρη, που είναι κυκλικός και αλλάζει κατεύθυνση σύμφωνα με την
φορά του ανέμου, και τον αξετροχάρη ή μονόπαντο ανεμόμυλο που έχει σύστημα
οριζόντιου άξονα-κατακόρυφων πτερυγίων, το οποίο όμως δεν μπορεί να
περιστραφεί. Έτσι η λειτουργία του
εξαρτάται από την διεύθυνση του ανέμου που φυσά και γίνεται μόνο όταν ο άνεμος
μπορεί να περιστρέψει την πτερωτή και τα πτερύγια του.
Οι ανεμόμυλοι στο Νικηθιανό είναι πετρόκτιστοι, ανήκουν σε
ιδιώτες και κάποιοι διατηρούνται σε καλή
κατάσταση ενώ άλλοι είναι μισογκρεμισμένοι.
Οι συγκεκριμένοι μύλοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την
ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής και θα άξιζε να αναδειχθούν σε
βιομηχανικό πάρκο, όπως ζητούν οι κάτοικοι και φορείς του τόπου.
Μέρος των γυρισμάτων της περίφημης ταινίας «Ο Χριστός
Ξανασταυρώνεται» του Ζυλ Ντασέν πραγματοποιήθηκε σε αυτούς τους μύλους το 1956.
Και στην πρόσφατη όμως ιστορία ένας από τους αναστυλωμένους
και αξιοποιημένους ως τουριστικό κατάλυμα μύλους βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητες
εξαιτίας ενός επιτυχημένου βρετανικού ριάλιτι παιγνιδιού. Ένα από τα ζευγάρια
του ριάλιτι «The Bachelorette» πέρασε μια βραδιά στον συγκεκριμένο ανεμόμυλο και
το κοινό εντυπωσιάστηκε από το χώρο.
Η Ελένη Βασιλάκη είναι δημοσιογράφος. Έχει εργαστεί από το 1995 μέχρι σήμερα σε εφημερίδες και ραδιοφωνικούς σταθμούς του Ηρακλείου συνεργαζόμενη παράλληλα με ΜΜΕ στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης με master στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων ενώ μιλά Αγγλικά και Ιταλικά. Λατρεύει τα ταξίδια και τις εκδρομές, τις πεζοπορίες στη φύση και τη γνωριμία με τον τόπο της και τους ανθρώπους του.