Στο Μουσείο Ashmolean στην Οξφόρδη η πληρέστερη συλλογή μινωικών αρχαιοτήτων εκτός Ελλάδας

 

Το μουσείο Ashmolean φιλοξενεί την πληρέστερη συλλογή μινωικών αρχαιοτήτων εκτός Ελλάδας.Η συλλογή διαμορφώθηκε από τον ανασκαφέα της Κνωσού Άρθουρ Έβανς που εμπλούτισε το μουσείο της Οξφόρδης με γνήσια ευρήματα από την Κρήτη αλλά και αντίγραφα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Τα περισσότερα αντικείμενα του Ashmolean με κνωσιακή προέλευση εξήχθησαν τη σύντομη περίοδο πριν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Οι επισκέπτες του μουσείου, το οποίο αποτελεί μέρος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μπορούν να δουν τα αντικείμενα της συγκεκριμένης συλλογής στην αίθουσα "Κόσμος του Αιγαίου".

Η εν λόγω αίθουσα άνοιξε το 2009 στο πλαίσιο ανακαίνισης του μουσείου.Παρόλο που οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον Έβανς ως ανασκαφέα της Κνωσού υπήρξε και διευθυντής του Ashmolean από το 1884-1908.

Το Ashmolean άνοιξε για το κοινό το 1683 ως το πρώτο μουσείο του είδους του στη Βρετανία. Το επιβλητικό κτίσμα που το φιλοξενεί ήταν αρχικά πινακοθήκη. Ο Έβανς αφιέρωσε μεγάλο μέρος της πρώτης δεκαετίας της θητείας του στην μετεξέλιξη του χώρου και επισκέφθηκε την Κρήτη όταν το έργο του εκεί ολοκληρώθηκε.

Στο Ηράκλειο ο Άρθουρ Έβανς έφθασε το Μάρτιο του 1894 και λίγες ημέρες αργότερα επισκέφθηκε την Κνωσό, με τον πρόεδρο του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ηρακλείου Ιωσήφ Χατζηδάκη και το Μίνωα Καλοκαιρινό, που είχε ξεκινήσει τις ανασκαφές στην περιοχή.

Η επίσκεψη καταγράφεται στο ταξιδιωτικό ημερολόγιο του Έβανς που φυλάσσεται στο Ashmolean.Ο Έβανς ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τα εγχάρακτα σημεία στους τοίχους του κτιρίου που είχε ανασκάψει ο Καλοκαιρινός, γνωστού ως "Τα Πιθάρια", λόγω των μεγάλων πιθαριών που εντοπίστηκαν εκεί. Αναζητούσε τεκμήρια πρώιμης γραφής καθώς στη συλλογή του Ashmolean υπήρχε ήδη ένας εγχάρακτος μινωικός σφραγιδόλιθος που σήμερα βλέπουμε στην αίθουσα "Κόσμος του Αιγαίου".

Από το 1894 μέχρι το 1899 ο Έβανς επισκέφθηκε πολλές περιοχές της Κρήτης και σε κάθε χωριό ρωτούσε αν υπήρχαν αρχαία αντικείμενα προς πώληση.

Με αυτό τον τρόπο συγκέντρωσε σημαντικό αριθμό μινωικών σφραγιδόλιθων που συνήθιζαν εκείνοι που τους έβρισκαν να τους φορούσαν στο λαιμό ως φυλακτά. Επειδή δεν ήξεραν τι ακριβώς ήταν τους αντιμετώπιζαν ως γαλόπετρες, δηλαδή πέτρες που βοηθούσαν τις νέες μητέρες να κατεβάσουν γάλα για τα βρέφη τους.

Τις ανασκαφές στην Κνωσό τις ξεκίνησε ο Έβανς το 1900 και σε λίγες ημέρες ανακάλυψε νέα τεκμήρια της κρητικής γραφής με τη μορφή πινακίδων της Γραμμικής Β. Στο Μουσείο της Οξφόρδης βρίσκονται κάποιες απ αυτές τις πινακίδες που ο Έβανς εξήγαγε μετά από αλλαγή της αρχαιολογικής νομοθεσίας στην Κρήτη, το 1903.

Τα περισσότερα αντικείμενα του Ashmolean, με προέλευση από την Κνωσό, εξήχθησαν την περίοδο πριν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα τότε που οι ανασκαφείς μπορούσαν να ζητήσουν κάποια «άχρηστα» ευρήματα για τις συλλογές τους.

Στο Ashmolean πέρα από μινωικά ευρήματα από την Κρήτη φυλάσσονται τα αρχαιολογικά αρχεία του Έβανς που περιλαμβάνουν 50 σημειωματάρια του ίδιου και άλλων μελών της ομάδας του, σχέδια αρχιτεκτονικών κτισμάτων και χιλιάδες φωτογραφίες.

Το εν λόγω αρχείο δεν είναι προσβάσιμο για το κοινό για λόγους συντήρησης ενώ υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που δεν παρουσιάζονται λόγω έλλειψης χώρου στο Ashmolean.

(Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, τεύχος 139)