Ο βυζαντινός ναός του Αστράτηγου, Μιχαήλ Αρχαγγέλου, στους Κάτω Πασαλίτες Μυλοποτάμου

 

Στους Κάτω Πασαλίτες, εκεί που η ομορφιά της ενδοχώρας του Ρεθύμνου συναντά την ιστορία του τόπου, είναι κτισμένος ο ναός του Αστράτηγου, του Αρχαγγέλου Μιχαήλ δηλαδή.

Κοιτώντας τον εξωτερικά, στο απομονωμένο σημείο που βρίσκεται, μπορεί να υποθέσει κάποιος πως είναι ένα ξωκλήσι κατασκευασμένο τη σύγχρονη εποχή ως τάμα πιστού της περιοχής.

Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική μόλις περάσεις στο εσωτερικό του. Τα διάσπαρτα αποσπασματικά σωζόμενα κομμάτια από τον τοιχογραφικό διάκοσμο, που κάποτε στόλιζε κάθε εκατοστό του ναού, μαρτυρούν πως πρόκειται για ένα βυζαντινό κτίσμα.

Όπως μας περιέγραψε κάτοικος των Πασαλιτών μέχρι τη δεκαετία του 1980 στο σημείο το μόνο που έβλεπες ήταν ένα ερείπιο, του οποίου σώζονταν κάποια ντουβάρια και κάποτε λειτουργούσε ως νεκροταφειακός ναός.

Ιερό δεν υπήρχε, καθώς είχε καταρρεύσει, και από το υπόλοιπο κτίσμα έστεκαν τοίχοι, ως το μέσο περίπου των σημερινών, καλυμμένοι με κισσό ενώ είχαν φυτρώσει μέσα στην εκκλησία και χαρουπιές. Όλοι ήξεραν πως εκεί αιώνες πριν υπήρχε νεκροταφειακός ναός αλλά η κατάσταση του ήταν τέτοια που η αποκατάσταση φάνταζε όνειρο μακρινό.

Κι όμως ο τότε πρόεδρος του χωριού, Στέλιος Φραγκιαδάκης, με εράνους και δωρεές κατάφερε να συγκεντρώσει το μεγάλο ποσό που απαιτούνταν για την αποκατάσταση και αναστύλωση του ναού, πράγμα που έγινε με τη συνδρομή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Οι εργασίες κράτησαν δέκα περίπου χρόνια και ο ναός παραδόθηκε πάλι στους κατοίκους των Πασαλιτών, που είναι ιδιαίτερα ευλαβείς και τον γιορτάζουν δυο φορές το χρόνο. Στις 8 Νοεμβρίου, που η Εκκλησία μας τιμά τον Αρχάγγελο Μιχαήλ και στις 6 Σεπτεμβρίου που συντελέστηκε το εν Χώναις θαύμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.  

Απέναντι από το ναό του Αστράτηγου διακρίνονται τα απομεινάρια των Κάτω Πασαλιτών ενός χωριού που ερήμωσε, κατά μια εκδοχή λόγω πανώλης ή κατά μια δεύτερη εκδοχή, μετά από επιδρομή των Οθωμανών.

Δείτε επίσης

Στα ερείπια των Κάτω Πασαλιτών στο Μυλοπόταμο Ρεθύμνου-Κατοικούνταν από Οθωμανούς