Βιγλί στη Βουλισμένη Λασιθίου: Ο παράδεισος της Παναγίας της Βιγλιώτισσας

 

 

Πάνω στο λόφο που φέρει την ονομασία Βιγλί, και σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων, στη Βουλισμένη Μεραμπέλου, βρίσκεται ένας μικρός παράδεισος.

Ένας τόπος γεμάτος πλατάνια κι άλλα δέντρα, που μαρτυρούν την παρουσία νερού, γεμάτος πράσινο κάθε είδους, με πανοραμική θέα στην κοιλάδα του Μιραμπέλου.

Στην καρδιά αυτού του παραδείσου, ότι απέμεινε από ένα παλιό μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία που έχει πάρει το προσωνύμιο Βιγλιώτισσα.

Μονάχα το καθολικό της μονής σώζεται και είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου.

Από την παλιά μονή διατηρείται επίσης, στη νότια πλευρά της αυλής, μια παλιά δεξαμενή με λιθανάγλυφη μορφή χαραγμένη στην επιφάνεια της που μας πάει πίσω στην βενετοκρατία.

Στο Βιγλί, που από τα δέντρα του καταλαβαίνει κανείς πως διαθέτει ή τουλάχιστον διέθετε παλιά μπόλικο νερό, λειτουργούσε και νερόμυλος ενώ μπορεί να διακρίνει κανείς ανηφορίζοντας προς την Παναγία, στην άκρη του δρόμου, τα απομεινάρια κτιστών αγωγών νερού.

Όπως αναφέρει ο Νίκος Ψιλάκης, λίγα πράγματα σήμερα θυμίζουν το παλιό μοναστήρι που λειτουργούσε στο Βιγλί τουλάχιστον ως τον 17ο αιώνα.Και το πιο σημαντικό είναι η επιγραφή στο υπέρθυρο της κεντρικής νότιας πύλης «ΑΧΕ' (1605) Μαγδαληνή Μοναχή Στριανοπούλα».

Το καθολικό της μονής είναι σταυρεπίστεγο σε σχήμα ελεύθερου σταυρού.Οι τοιχογραφίες που διασώθηκαν στο εσωτερικό του (14^ος αιώνας) είναι μια ασφαλής ένδειξη για την λειτουργία της μονής πριν τη μοναχή Μαγδαληνή.Το εικονογραφικό πρόγραμμα περιλαμβάνει γνωστές σκηνές του ευαγγελικού κύκλου, με έμφαση στον κύκλο των Παθών και σκηνές από τη ζωή της Παναγίας.

Χάρη σε δημοσιευμένο έγγραφο γνωρίζουμε πως το συγκεκριμένο μοναστήρι ήταν σε λειτουργία και στα τέλη του 16^ου αιώνα.Επίσης μαθαίνουμε το όνομα μιας ακόμα μοναχής του, της Ευγενίας Κοζυροπούλας.

Βέβαια δεν υπάρχουν πληροφορίες για λειτουργία του μοναστηριού επί Τουρκοκρατίας και μόνο από παραδόσεις έχουμε την πληροφορία ότι κάπου μέσα στον 18^ο αιώνα ζούσε εκεί ένας καλόγερος, ο Στριάνης.

Όπως κι αν έχει πάντως η Παναγία η Βιγλιώτισσα ήταν και παραμένει σημαντικό λατρευτικό κέντρο της περιοχής.

Μάλιστα το 1850 ένας κάτοικος της Βουλισμένης, ο Χατζηνικόλαος Σταυρακάκης, αφιέρωσε στο ναό ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Ωστόσο από έγγραφο πληροφορούμαστε πως η αδελφή του δωρητή αντέδρασε και κατέλαβε μέρος αυτής της περιουσίας πράγμα που έκανε τους δημογέροντες της Βουλισμένης να καταφύγουν στη Χριστιανική Δημογεροντία Λασιθίου.

Το 2002 ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν, μετά από ένα χρόνο, εργασίες αποκατάστασης του τοιχογραφημένου σταυρεπίστεγου ναού της Παναγίας με απώτερο στόχο την ανάδειξη & προβολή του στο ευρύ κοινό. Ο κήπος του είναι ιδιαίτερα φροντισμένος και δίπλα στο ναό (που δυστυχώς παραμένει κλειστός για τους επισκέπτες) υπάρχει διαμορφωμένος χώρος με εικόνες για προσκύνηση και για να ανάψει ο πιστός που θα βρεθεί εκεί το κεράκι του στη χάρη της.

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από τον Α τόμο της έκδοσης Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης, του Νίκου Ψιλάκη)