Τα εντυπωσιακά βενετσιάνικα πηγάδια στο Γαβαλοχώρι Χανίων

 

Ανηφορίζοντας το δρόμο από την κεντρική πλατεία του Γαβαλοχωρίου στον Αποκόρωνα Χανίων, και σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από το κέντρο του οικισμού, θα συναντήσετε τα περίφημα ενετικά πηγάδια του χωριού.

Σε μια κατάφυτη περιοχή γεμάτη πλατάνια και κυπαρίσσια, την οποία διασχίζει ρέμα, οι Βενετοί κατασκεύασαν, μεταξύ του 15^ου και 16^ου αιώνα, 24 εντυπωσιακά μεγάλα πηγάδια σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο.

Και μην σκεφτείτε πως οι Βενετοί ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν με αυτόν τον τρόπο να αξιοποιήσουν το νερό της περιοχής καθώς πριν απ' αυτούς φέρεται οι Δωριείς, το ελληνικό φύλλο που κατέκτησε την Κρήτη το 1.100 π. Χ, να είχαν πράξει το ίδιο.Γι αυτό και η περιοχή όπου βλέπουμε τα πηγάδια φέρει την ονομασία "Δώρκες".

Δε γνωρίζουμε βέβαια με ποιο τρόπο οι Δωριείς αποθήκευαν το άφθονο νερό που υπάρχει σε αυτό το σημείο. Ξέρουμε μόνο πως κατά τη Βενετοκρατία κτίστηκαν με πέτρες τα πηγάδια και καλύφθηκαν με πετρόκτιστα  ημιθόλια.

Στην πορεία των αιώνων κάποια από τα πηγάδια, μπροστά από το δρόμο, καλύφθηκαν με τσιμεντένια καπάκια από τους κατοίκους για να μην υπάρχουν απώλειες νερού και για να μην πέφτουν στο εσωτερικό τους φύλλα κι άλλα φερτά υλικά.

Οι κάτοικοι του Γαβαλοχωρίου δεν χρησιμοποιούσαν το νερό των πηγαδιών στα σπίτια τους αφού όλα είχαν τη δική τους στέρνα συγκέντρωσης βρόχινου νερού.

Τα πηγάδια προσέφεραν νερό για να ποτίζουν τα ζώα τους και να πλένουν ελαφρύ ρουχισμό, μέχρι το 1969 οπότε και απόκτησε το Γαβαλοχώρι το δικό του υδρευτικό δίκτυο.

Σύμφωνα με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γαβαλοχωρίου, η περιοχή με τα βενετσιάνικα πηγάδια υπήρξε σημείο συνάντησης και κοινωνικής επαφής των κατοίκων, όπως γνωρίζουμε πως γινόταν σε όλα τα χωριά που διέθεταν κοινόχρηστες πηγές νερού.

Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κάτοικοι του Γαβαλοχωρίου γιόρταζαν στην περιοχή με τα πηγάδια και τον Άγιο Γεώργιο το Μεθυστή, στις 3 Νοεμβρίου, οπότε και άνοιγαν τα βαρέλια τους με το καινούργιο κρασί.

Είχαν μάλιστα ως έθιμο την πρώτη καράφα με το νέο κρασί να την χύνουν για ευλογία σε ένα από τα πηγάδια.Τις καράφες τις άφηναν μετά εκεί και σήμερα αρκετές εξ αυτών μπορείτε να τις δείτε στο Λαογραφικό Μουσείο που λειτουργεί στο Γαβαλοχώρι.

Απέναντι από το χώρο όπου βρίσκονται τα περισσότερα πηγάδια οι Βενετοί έκτισαν κι ένα όμορφο μονότοξο πέτρινο γεφύρι για να μπορούν με ασφάλεια να διασχίζουν το ρέμα που τότε προφανώς γέμιζε με νερό.

Έχει ενδιαφέρον τέλος, η πληροφορία πως τα δυο μεγάλα πλατάνια στην περιοχή των πηγαδιών όταν αποκτούν μετά το χειμώνα φύλλωμα τα κλαδιά τους αγκαλιάζονται μεταξύ τους κι αυτό δημιουργεί όμορφες εικόνες που έχουν γίνει και πηγή έμπνευσης για στιχάκια τα οποία μπορεί κανείς να δει γραμμένα πάνω σε ταμπελίτσες στους κορμούς τους.