Αποσελέμι: Το μικρό χωριό κοντά στο Τεφέλι με παρελθόν από τη Βενετοκρατία

 

Όλοι γνωρίζουμε το φράγμα και τον ποταμό Αποσελέμη στα διοικητικά όρια της Χερσονήσου ωστόσο υπάρχει κι ένα μικρό χωριό πολύ μακρύτερα, κοντά στο Τεφέλι του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, που φέρει την ίδια ονομασία.

Το Αποσελέμι, όπως είναι η γραφή του, αναφέρεται πρώτη φορά το 1577 από το Barozzi ως Aposselemi αλλά και στις επόμενες απογραφές του Καστροφύλακα, του Βασιλικάτα, στην τουρκική απογραφή και την αιγυπτιακή.

Αρχικά φαίνεται να είχε λιγοστούς κατοίκους αλλά σταδιακά ο πληθυσμός του αυξήθηκε κι έφτασε το μέγιστο να μετρά γύρω στους 100 για να φτάσει σήμερα να έχει ελάχιστες ψυχές να φυλάνε Θερμοπύλες στο μικρό και χτυπημένο από τους σεισμούς του 2021 οικισμό.

Σύμφωνα με το Στέργιο Σπανάκη, η ονομασία του χωριού, που βρίσκεται στην πρώην επαρχία Μονοφατσίου, όπως και του ομώνυμου ποταμού στην πρώην επαρχία Πεδιάδας προέρχεται από το αραβικό όνομα Αμπού Σελίμ, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα πως ίσως δημιουργήθηκε κατά την Αραβική περίοδο.

Βέβαια ένας ηλικιωμένος κάτοικος που συναντήσαμε στο Αποσελέμι μας έδωσε μια διαφορετική εκδοχή για την ονομασία του χωριού του. Έχει ακούσει, όπως μας είπε, πως η ρίζα του ονόματος είναι η τουρκική λέξη σελέμι η οποία περιγράφει κάποιον που κάνει παρέες με άλλα άτομα αλλά όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού για πράγματα που έφαγαν ή ήπιαν αποφεύγει να πληρώσει.

Πράγματι, αναζητώντας τη λέξη στο βιβλίο του Βασίλη Ορφανού για τις λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα, βρήκαμε τη λέξη σελέμης που χρησιμοποιείται ως προσδιορισμός για άτομο που ζει παρασιτικά.

Όπως και να χει πάντως ο ηλικιωμένος άντρας θυμάται διηγήσεις παλιότερων για το Αποσελέμι που το χαρακτήριζαν ως τουρκοχώρι καθώς είχαν επιλέξει να το κατοικήσουν εξισλαμισμένοι κρητικοί.

Στις μέρες μας είναι ζήτημα να ζουν σε αυτό είκοσι άτομα που ασχολούνται με τη γεωργία και κτηνοτροφία. Οι περισσότεροι έφυγαν κι αναζήτησαν μια καλύτερη ζωή σε μεγαλύτερα χωριά ή πόλεις αφού δεν υπήρχε για το Αποσελέμι ούτε καν κεντρικός δρόμος που να το συνδέει με τον "έξω κόσμο".

Αργότερα κατασκευάστηκε δρόμος, ήλθε και ηλεκτρικό, αλλά το Αποσελέμι δεν ζωντάνεψε ξανά. Τώρα στα δεινά του έχουν προστεθεί και οι σεισμοί που το άφησαν με ανοικτές πληγές, όπως εύκολα διαπιστώνει όποιος το επισκεφθεί.